Τι μπορώ να κάνω;

< Πίσω

Τι μπορώ να κάνω; – Συμβουλές διαχείρισης της επιθετικής συμπεριφοράς

Σας φαίνεται πολύ οικεία η αρχική κατάσταση στην παιδική χαρά; Παρακάτω έχουμε συγκεντρώσει μερικές οδηγίες συμπεριφοράς και προτάσεις για εσάς σχετικά με την διαχείριση παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον:

• Παρατηρήστε προσεκτικά την κατάσταση: είναι μονάχα ένας ασήμαντος καυγάς μεταξύ συνομηλίκων; Αν ναι, καλύτερα αφήστε τους να συνεχίσουν προς το παρόν και εσείς παρακολουθήστε προσεκτικά. Αν όλα παραμείνουν σε ανώδυνα και φυσιολογικά πλαίσια, πρόκειται μάλλον για μία επίδειξη δύναμης και δεν είναι καθόλου απαραίτητη η γονική παρέμβαση. Ωστόσο, αν ένα παιδί ξεκινήσει να χτυπάει δυνατά, συμπεριφέρεται άδικα ή αν ένας από τους εμπλεκόμενους κινδυνεύει, πρέπει οπωσδήποτε να παρέμβετε και να τους χωρίσετε.
• Τώρα, καθυστερήστε την αντίδρασή σας για την επιθετική συμπεριφορά της κόρης σας. Η γκρίνια, οι απειλές ή ακόμα και η σωματική βία εναντίον της, δεν ενισχύει την αντίληψη του παιδιού ότι η βία δεν λύνει τα προβλήματα. Οι επιθετικές, θυμωμένες συμπεριφορές ως αντίδραση στην βία από μέρους του παιδιού, στην πραγματικότητα πυροδοτούν έναν φαύλο κύκλο βίας που μπορεί να κλονίσει τα θεμέλια οποιασδήποτε σωστής ανατροφής και πιο συγκεκριμένα της σχέσης εμπιστοσύνης γονιού και παιδιού.
  Έτσι, βεβαιωθείτε ότι κανένα παιδί δεν κινδυνεύει να χτυπήσει, δημιουργήστε μία σωματική απόσταση μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, παραμείνετε ήρεμοι και ψύχραιμοι και αφήστε την κατάσταση να ηρεμήσει. Βεβαιώστε το παιδί σας αλλά και εσάς: «Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή και θα τη συζητήσουμε σε πιο ήρεμες συνθήκες.» Με αυτόν τον τρόπο, η προβληματική συμπεριφορά δεν εξετάζεται κάτω από έντονη συναισθηματική κατάσταση, αλλά θα συζητηθεί ξανά αργότερα με τη βοήθεια της λογικής.
• Όταν τα συναισθήματα έχουν καταλαγιάσει, προτείνουμε να κάνετε μία συζήτηση σχετικά με την επιθετική συμπεριφορά, ακολουθώντας τις αρχές της «Μη Βίαιης Επικοινωνίας» του Μάρσαλ Ρόζενμπεργκ (Marshall B. Rosenberg). (Για περισσότερες πληροφορίες, πατήστε εδώ.)
  Η βασική παραδοχή στο μοντέλο των 4 βημάτων του Ρόζενμπεργκ είναι ότι πίσω από κάθε ανθρώπινη ενέργεια (όπως και πίσω από τον παιδικό καυγά στο παραπάνω παράδειγμα της παιδικής χαράς), υπάρχουν ορισμένα συναισθήματα και ανάγκες. Όπως φαίνεται από το παράδειγμα της επιθετικότητας, πίσω από κάθε επιθετική αντίδραση βρίσκεται μία παραβίαση των ορίων. (βλέπε κεφάλαιο: Γιατί είναι επιθετικό το παιδί μου; – Κατανόηση των αιτιών της επιθετικότητας). Οι αιτίες όπως και τα συναισθήματα και οι ανάγκες που συνδέονται με αυτές μπορούν να αποκαλυφθούν μέσω μιας ανοιχτής επικοινωνίας. Ειρηνικοί τρόποι για την επίλυση των συγκρούσεων και ικανοποίηση των αναγκών μπορούν να βρεθούν μέσω του διαλόγου. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα 4 βήματα για ένα διάλογο μη βίαιης επικοινωνίας:

1. Παρατήρηση
   Αρχικά, προσπαθήστε να περιγράψετε με ακρίβεια την συμπεριφορά που παρατηρήσατε. Βεβαιωθείτε ότι δεν ερμηνεύετε και δεν αξιολογείτε την συμπεριφορά. Το παιδί σας, ο ο δέκτης των παρατηρήσεών σας, θα πρέπει να ξέρει ακριβώς σε τι αναφέρεστε.
2. Συναισθήματα
   Στη συνέχεια, μοιραστείτε με το παιδί σας τα συναισθήματα που προκλήθηκαν σε εσάς από τις παρατηρήσεις σας. Αν δεν βρίσκετε τις λέξεις για να περιγράψετε τα συναισθήματα τα δικά σας ή του παιδιού σας, εδώ θα βρείτε μία λίστα με διάφορα συναισθήματα που συνδέονται άμεσα με μία ανάγκη.
3. Ανάγκες
   Αυτές συνιστώνται από τα απαραίτητα ποιοτικά στοιχεία που όλοι οι άνθρωποι επιθυμούν (ή θα ήθελαν να έχουν) στη ζωή τους. Περιλαμβάνουν βασικές ανάγκες, όπως τον ύπνο, το φαγητό και το νερό, αλλά επίσης την επιθυμία για αγάπη, ασφάλεια και αυτοπραγμάτωση.
   Τι άλλες ανάγκες υπάρχουν; Πώς τις περιγράφω με ακρίβεια; Για περισσότερες πληροφορίες, συμβουλευτείτε τον κατάλογο από το Κέντρο της Μη Βίαιης Επικοινωνίας. Τώρα, διατυπώστε τες σε συνδυασμό με τα συναισθήματα και εκφράστε την επιθυμία ή το αίτημα που προκύπτει.
4. Αιτήματα
   Με το αίτημα διατυπώνετε μία ενέργεια ή μία συμπεριφορά που απορρέει από μία ανάγκη. Εδώ, διαφοροποιείστε μεταξύ αιτημάτων και επιθυμιών: τα αιτήματα είναι σαφείς ενέργειες, ενώ οι επιθυμίες είναι πιο αόριστες και έχουν σχέση με μελλοντικές καταστάσεις (π.χ. «να είσαι πιο ευγενικός με τους μεγαλύτερους!»). Τα αιτήματα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας, καθώς ορίζουν πιο συγκεκριμένα την επιθυμητή συμπεριφορά. Έτσι, το να ζητάμε με σαφήνεια είναι πιο κατάλληλο, ειδικά στη διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών.

Δεδομένου ότι είναι αρκετά δύσκολο για τους ενήλικες να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, δεν πρέπει να θεωρούμε ότι για τα παιδιά είναι ευκολότερο. Γι’ αυτό, είναι πολύ σημαντικό εσείς, ως γονείς, να είστε επιεικείς στα λόγια των παιδιών. Μέσω της ενεργητικής ακρόασης (η αναδιατύπωση και η επανάληψη όσων έχουν ειπωθεί είναι μία βασική έννοια του μοντέλου), οι ακροατές μπορούν να δώσουν την ευκαιρία στους αποστολείς να επιτύχουν σαφήνεια σχετικά με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους. (Ποιος είναι ο αποστολέας; Για βασικές πληροφορίες σχετικά με την επικοινωνία, πατήστε εδώ.) Αυτή είναι η καλύτερη περίπτωση για την εξεύρεση κοινών, εναλλακτικών προτύπων συμπεριφοράς που δεν απαιτούν σωματική βία για την ικανοποίηση των αναγκών.

Υποδειγματικός διάλογος
Πώς ακριβώς θα μπορούσε να διεξαχθεί ένας διάλογος μετά τον τσακωμό στην παιδική χαρά;
Φανταστείτε ότι είστε η μητέρα. Ο στόχος σας είναι να αποσαφηνίσετε τις ανάγκες της κόρης σας και να της δείξετε διαφορετικές επιλογές για το πώς να ικανοποιήσει αυτές τις ανάγκες με ένα μη βίαιο τρόπο. Προσπαθήστε να σκεφτείτε πρώτα το κομμάτι της μητέρας του διαλόγου με τη βοήθεια των προτάσεων και των ερωτήσεων. Στη συνέχεια, κάντε κλικ στα συννεφάκια για να διαβάσετε τις προτάσεις: