Γιατί είναι επιθετικό το παιδί μου;

< Πίσω

Γιατί είναι επιθετικό το παιδί μου; – Κατανόηση των αιτιών της επιθετικότητας

Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση, η επιθετικότητα δεν είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό της προσωπικότητας. Είναι πιθανότερα μία έμφυτη συμπεριφορά που εμφανίζεται υπό συγκεκριμένες συνθήκες ή γεγονότα που εκλαμβάνονται ως επικίνδυνα από τον εγκέφαλό μας. Αυτό μερικές φορές είναι απαραίτητο για την επιβίωση, ειδικότερα για τους πρωτόγονους ανθρώπους.

Κάθε επιθετική συμπεριφορά έχει μία αιτία, που εξαρτάται από την εκτίμηση που κάνει ο εγκέφαλός μας για την εκάστοτε κατάσταση. Υπεύθυνη για την επιθετική συμπεριφορά ενός ατόμου είναι η παραβίαση των ορίων όπως εκλαμβάνεται από τον καθένα χωριστά. Η πιο προφανής αιτία για τη βία είναι ο σωματικός πόνος. Ένα άτομο που το χτυπάνε είναι πολύ πιθανό να αντεπιτεθεί. Παρ’ όλα αυτά, ο ψυχολογικός πόνος, όπως η κοινωνική περιθωριοποίηση, η αδικία ή η περιφρόνηση, δέχεται επεξεργασία στις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με τον σωματικό πόνο και έτσι θεωρείται επίσης μία αιτία επιθετικότητας. Το πότε κάποιος αντιλαμβάνεται ότι γίνεται παραβίαση των ορίων είναι υποκειμενικό. Ένα λάθος βλέμμα μπορεί να είναι αρκετό για να ξεσπάσει ένα παιδί, ενώ ένα άλλο θα αντιδράσει βίαια όταν το σπρώξουν και το χτυπήσουν.

Η επιθετικότητα ως αντίδραση στην παραβίαση ορίων δεν στοχεύει απαραίτητα στον παραβάτη. Αν ένα παιδί ταπεινωθεί από έναν μεγαλύτερο μαθητή, η επιθετική αντίδρασή του πιθανώς δεν θα στραφεί εναντίον του δράστη, που κατά πάσα πιθανότητα είναι πιο δυνατός, αλλά μάλλον προς τον μικρότερο και πιο αδύναμο αδερφό του. Η επιθετικότητα μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε μεταγενέστερο χρόνο, έτσι ώστε να μην μπορεί να διαπιστωθεί καμία σύνδεση με την αρχική παραβίαση των ορίων. Η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να εμφανιστεί απλά από το πουθενά αφήνοντας μας με την εντύπωση ότι το παιδί είναι «απλά επιθετικό» προς τον εαυτό του και τα άλλα παιδιά, χωρίς προφανείς λόγους.
Με τον τρόπο αυτό, η επιθετική συμπεριφορά θεωρείται και ως ένα είδος έκκλησης, αιτήματος. Αξίζει να εξετάσουμε προσεκτικότερα, ιδιαίτερα τα παιδιά που παρουσιάζουν συχνά επιθετική συμπεριφορά. Ποια όρια παραβιάζονται διαρκώς; Από ποιον; Με ποιον τρόπο παραβιάζονται; Πώς μπορώ να στηρίξω ένα παιδί που παραβιάζονται τα όριά του; Πώς μπορεί το παιδί να διαχειριστεί διαφορετικά την επιθετικότητά του;

Ένα σημαντικό καθήκον της εκπαίδευσης είναι να εφοδιάσει τα παιδιά με έναν τρόπο διαχείρισης των επιθετικών συναισθημάτων. Δεν είμαστε σε καμία περίπτωση όμηροι του εγκεφάλου μας και έχουμε την ικανότητα να ανταποκριθούμε σε παραβιάσεις ορίων με άλλους τρόπους και όχι με τη βία. Οι άνθρωποι μπορούν να αναλογίζονται τις πράξεις τους και τις συνέπειές τους και συνεπώς να αποφασίζουν αν οι πράξεις τους είναι κοινωνικά αποδεκτές. Μία από τις βασικές προκλήσεις ως γονείς είναι να το μάθουμε στα παιδιά μας. Τα βίαια βίντεο και παιχνίδια όπου τα παιδιά βλέπουν τη βία ως ένα τρόπο κατάκτησης και επιτυχίας είναι αντιπαραγωγικά από εκπαιδευτική άποψη, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν πολλά μέσω της μίμησης. Βιώνουν τη βία ως τρόπο προόδου σε πολυάριθμα παιχνίδια και μπορούν ενδεχομένως να μεταφέρουν αυτή τη στάση στην πραγματική καθημερινή τους ζωή. Γι’ αυτό το λόγο, οι γονείς πρέπει να ενδιαφέρονται για το τι παιχνίδια παίζουν τα παιδιά τους, όπως και για τα βίντεο που παρακολουθούν.