Οι εξελίξεις στη σχολική εκπαίδευση αντανακλούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία, όπως η συμπερίληψη, η ένταξη, η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών, η εκπαίδευση για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αντιμετώπιση του παγκόσμιου ανταγωνισμού και η εφαρμογή εκπαιδευτικών μεταρρυθμιστικών σχεδιασμών.
Το παραδοσιακό πατερναλιστικό πρότυπο του διευθυντή έχει ξεπεραστεί. Ένας σχολικός ηγέτης δεν μπορεί να συμβαδίσει με τέτοιες προκλήσεις και αλλαγές, ως μοναχικός αγωνιστής και υπεύθυνος/επικεφαλής. Η πολυπλοκότητα και η δυναμική των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων απαιτούν τη συνεργασία και τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και των μελών της κοινότητας, τόσο στο σχολικό όσο και στο κρατικό επίπεδο.
Επομένως, η επιτυχία σας ως διευθυντής εξαρτάται από την σχολική κοινότητα – την προθυμία του εκπαιδευτικού προσωπικού, των μαθητών και των γονέων να συνεργαστούν και να αναλάβουν την ευθύνη. Ως διευθυντής, εργάζεστε μέσα σε ένα δίκτυο που περιλαμβάνει την σχολική κοινότητα, τα μέσα ενημέρωσης, τους χορηγούς, τις σχολικές αρχές και άλλα σχολεία, και η δέσμευσή σας, είτε εντός είτε εκτός του σχολείου, απαιτεί επιδέξια επικοινωνία και συνεργασία. Κανένας δεν αμφισβητεί τη θέση και την ευθύνη σας ως διευθυντής. Αντιθέτως, ο ρόλος σας είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Τώρα είναι επίσης καθήκον σας να αναθέσετε την ευθύνη, να οργανώσετε και να συντονίσετε σχολικά σχέδια ανάπτυξης (project), να διερευνήσετε τα όρια και τις ευκαιρίες εντός του νομικού πλαισίου και να λειτουργήσετε ως πρότυπο για τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές σας.
Η Δημοκρατική σχολική ηγεσία ως ολική σχολική προσέγγιση σας στηρίζει στον διευρυμένο ρόλο και καθήκον σας. Η Δημοκρατική Σχολική Ηγεσία προσφέρει τη δυνατότητα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να μοιραστούν τις γνώσεις τους και να αναλάβουν ευθύνες. Με αυτόν τον τρόπο, η κατανομή του φόρτου εργασίας βοηθάει εσάς, ως διευθυντή. Ωστόσο, η διευρυμένη ευθύνη συνεπάγεται μεγαλύτερη συμμετοχή και το αντίστροφο. Σε ένα μεγάλο βαθμό, η δημοκρατική σχολική ηγεσία είναι η από κοινού σχολική διοίκηση και λήψη αποφάσεων.
Η δημοκρατική σχολική ηγεσία υπερβαίνει κατά πολύ τα δικαιώματα και τις ευθύνες που ορίζονται στο επίσημο πλαίσιο των σχολικών νόμων. Τα ανεπίσημα «ελαστικά» της στοιχεία ενθαρρύνουν έναν τρόπο σκέψης, συνύπαρξης και συνεργασίας – μία δημοκρατική σχολική κουλτούρα. Το σχολείο είναι το πρώτο ίδρυμα στο οποίο εισέρχονται οι μαθητές στη ζωή τους και μία δημοκρατική κουλτούρα μέσα σε αυτό θα τους φέρει σε επαφή και θα τους διδάξει την δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μία δημοκρατική σχολική κουλτούρα είναι η πολυτιμότερη συνεισφορά ενός σχολείου στη βιωσιμότητα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κοινωνία και σε κρατικό επίπεδο. Επομένως, η δημοκρατική σχολική ηγεσία προσφέρει στους μαθητές σας μία μοναδική ευκαιρία μάθησης – εφαρμόζοντας σε νεαρή ηλικία στοιχεία της δημοκρατικής ιδιότητας του πολίτη, μία εμπειρία βιωματικής μάθησης κατάλληλη για το στάδιο ανάπτυξης και το επίπεδο κατανόησής τους.
Αυτή η ενότητα εξετάζει, σε τέσσερα θέματα, την δημοκρατική σχολική ηγεσία ως αναπόσπαστο κομμάτι της δημοκρατικής σχολικής κουλτούρας και ως μία ολική σχολική προσέγγιση. Το θέμα 1, Ένα στυλ δημοκρατικής ηγεσίας, επικεντρώνεται στο ρόλο σας ως δημοκρατικός σχολικός ηγέτης και ομαδικός παίκτης. Το θέμα 2 παρουσιάζει το μοντέλο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις Ικανότητες για δημοκρατική κουλτούρα, οι οποίες περιλαμβάνουν τις στάσεις, τις αξίες, τις δεξιότητες, την γνώση και κατανόηση που συμβάλλουν σε μία δημοκρατική κουλτούρα. Τίθεται το ερώτημα με ποιον τρόπο μπορούν να αποκτηθούν αυτές οι ικανότητες μέσω πρακτικής εμπειρίας. Το θέμα 3 θεωρεί την Δημοκρατική σχολική ηγεσία ως μία ολική σχολική προσέγγιση και δείχνει πώς λειτουργεί στην πράξη. Το θέμα 4, Πειθαρχία μέσω υπευθυνότητας εστιάζει στο ευαίσθητο θέμα της πειθαρχίας των μαθητών στο σχολείο. Υποστηρίζει ότι η ενθάρρυνση των μαθητών να αναλάβουν ευθύνες για το σχολείο τους έχει καλύτερα αποτελέσματα από την προσπάθεια επιβολής μέσω της εξουσίας και του φόβου.
