Τι, γιατί, για ποιο λόγο και πώς μαθαίνουμε να επηρεάζουμε τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες βλέπουν τον εαυτό τους σε μία κοινωνία

Το σχολείο είναι το μέρος όπου οι μαθητές προετοιμάζονται για το ρόλο τους ως πολίτες και φορείς λήψης αποφάσεων στην ενήλικη ζωή. Επιπλέον, το σχολείο είναι κάτι περισσότερο από ένα μέρος όπου οι μαθητές προετοιμάζονται για τη ζωή – το σχολείο ΕΙΝΑΙ η ζωή. Καθώς οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές αναγνωρίζουν αυτό το γεγονός, ο διευθυντής θα πρέπει να επωφεληθεί αυτής της πρόκλησης και να δείξει το δρόμο.

Δεν πρέπει να υποτιμάται το ερώτημα του τι, γιατί, για ποιο λόγο και πώς μαθαίνουμε. Είναι το βασικό ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι εκπαιδευτικοί και οι practitioners όταν σκέφτονται με ποιον τρόπο θα διδάξουν καλύτερα τους μαθητές τους. Αυτό οδηγεί εσάς, τον διευθυντή, και ιδιαίτερα εκείνους τους εκπαιδευτικούς που θέτουν ως στόχο όλοι οι μαθητές να επιτύχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, να υιοθετήσουν μία μαθητοκεντρική προσέγγιση. Τι σημαίνει αυτό;

Το συσκευασμένο κουτί δώρου

Στην αρχή της σχολικής χρονιάς, κάθε εκπαιδευτικός κρατάει στα χέρια του ένα συσκευασμένο κουτί δώρου. Το περιεχόμενό του περιγράφεται ως το πρόγραμμα σπουδών ή ακόμα ως ένα εγχειρίδιο, για να δοθεί ή να διδαχθεί στους μαθητές, οι οποίοι θα πρέπει να το μάθουν σε ένα ορισμένο επίπεδο. Σε μικρότερο βαθμό, το κουτί περιέχει κομμάτια της επιστήμης. Το Υπουργείο Παιδείας ή οι τοπικές αρχές έχουν συγκεντρώσει το βασικό περιεχόμενο. Εναπόκειται στον εκπαιδευτικό να αποφασίσει πώς θα ετοιμάσει το κουτί και πώς θα το παρουσιάσει στους μαθητές. Παρόλο που το περιεχόμενο μπορεί να είναι το ίδιο, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βρουν πολλούς τρόπους να το τοποθετήσουν μέσα στο κουτί. Μπορούν επίσης να αυτοσχεδιάσουν στο τι και πώς θα αναδιοργανώσουν το περιεχόμενο, πώς θα το τυλίξουν και θα το διακοσμήσουν, πώς θα το δώσουν στους μαθητές με οδηγίες για το ξετύλιγμα. Ακόμη και αν αυτή η διαδικασία – που αντιστοιχεί στη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης – επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, υπάρχουν τόσοι πολλοί διαφορετικοί τρόποι για το κάθε βήμα, ώστε η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και των εκπαιδευτικών να είναι κάτι καινούργιο και διαφορετικό κάθε φορά.

Πώς παρουσιάζεται ένα δώρο;

Ένα τυλιγμένο κουτί είναι από μόνο του ενδιαφέρον και ακόμα περισσότερο αν το περιτύλιγμά του είναι ελκυστικό για τον παραλήπτη. Κατά την επιλογή ενός δώρου, μπορεί κανείς να έχει στο μυαλό του είτε τα δικά του ενδιαφέροντα είτε του παραλήπτη. Ανάλογα με την επιλογή αυτού που το προσφέρει, ένα δώρο μπορεί να αποδειχθεί χαρά ή καταστροφή. Οι εκπαιδευτικοί διαθέτουν όλα τα μέσα για να εξασφαλίσουν ότι αυτό το δώρο θα είναι επιτυχημένο. Είναι καταρτισμένοι στο επιστημονικό τους αντικείμενο και μέσω της εμπειρίας γνωρίζουν πολλά για τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Η περιέργεια είναι ένα φυσικό χαρακτηριστικό του ανθρώπινου γένους. Σε αυτήν οφείλουμε την εξέλιξη του πολιτισμού. Αν οι εκπαιδευτικοί κατορθώσουν να παρουσιάσουν ένα θέμα ως αντικείμενο για ανακάλυψη ή για «ξετύλιγμα» και αν επίσης καταφέρουν να προκαλέσουν περιέργεια για αυτό, θα βοηθήσουν τους μαθητές τους να διευρύνουν τα ενδιαφέροντά τους πέρα από τα προσωπικά τους θέματα και να μπορούν να δουν πέρα από την προσωπική τους σφαίρα.

Με ποιον τρόπο ανοίγετε εσείς ένα δώρο;

Ανεξάρτητα από το αν κάποιος ξετυλίγει μόνος του ένα δώρο ή μαζί με άλλους, υπάρχουν διάφοροι τρόποι χρήσης ενός ολοκαίνουργιου αντικειμένου. Ορισμένοι χρειάζονται ένα εγχειρίδιο χρήσης πριν το αγγίξουν, ενώ άλλοι είναι πρόθυμοι να ακούσουν τις απόψεις και τις προτάσεις όσων τυχαίνει να είναι παρόντες. Μία τρίτη ομάδα ατόμων, που δεν χρειάζεται τίποτα από τα παραπάνω, αφιερώνει χρόνο να παρατηρήσει, να αγγίξει και να πειραματιστεί μόνη της. Σε όλες τις περιπτώσεις, τουλάχιστον δύο άτομα, ο δότης και ο παραλήπτης, συμμετέχουν σε αυτό το γεγονός, αλλά ταυτόχρονα επηρεάζεται ένας μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που βρίσκεται κοντά. Στην πραγματικότητα, είναι κάτι σαν την πεταλούδα που κουνάει τα φτερά της κάπου στο νότο και ξεσπά τυφώνας μακριά στο βορρά. Είναι ένα κοινωνικό θέμα. Απαιτούνται ικανότητες για να γίνει σωστή χρήση του πακέτου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων γνώσεων σχετικά με το περιεχόμενο, της κατανόησης των χαρακτηριστικών του, αλλά επίσης των μεθόδων και των δεξιοτήτων για την παρουσίαση και συζήτησή του, όπως και μίας υπεύθυνης στάσης για το ξετύλιγμα, την κατοχή και τη χρήση του περιεχομένου.

Είναι εντυπωσιακό ότι το περιεχόμενο μπορεί να είναι διαφορετικό, αλλά η διαδικασία αντιμετώπισης είναι βασικά η ίδια. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι αυτή η διαδικασία είναι σημαντική για την αυτοεκτίμηση και το ρόλο των μαθητών ως πολίτες σε μία κοινωνία, όπως και ότι ο διευθυντής του σχολείου είναι εκείνος που θα οργανώσει όλη αυτή τη γιορτή, επειδή αφορά όλους τους εκπαιδευτικούς, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα προφίλ τους.