Η εκπαίδευση στις αξίες ενθαρρύνει την αυτοπειθαρχία των μαθητών

Περπατάτε σε έναν διάδρομο του σχολείου και ακούτε θόρυβο από μία αίθουσα. Καταλαβαίνετε ότι το μάθημα είναι εκτός ελέγχου και ο εκπαιδευτικός δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το μάθημα, ο εκπαιδευτικός χτυπάει την πόρτα σας και σας ζητά να παρέμβετε. Οι μαθητές, τους οποίους ο εκπαιδευτικός χαρακτηρίζει ως ταραξίες, θα δηλώσουν αθώοι, βάζοντάς σας στην άβολη θέση του «Δικαστή». Σε τέτοια περιστατικά, ο εκπαιδευτικός θα χάσει το σεβασμό των μαθητών.

Αυτό το σενάριο επισημαίνει την αδυναμία του αυταρχικού στυλ σχολικής ηγεσίας: Οι μαθητές αναγκάζονται να υπακούν στους προκαθορισμένους κανόνες και αν δεν το κάνουν, ο εκπαιδευτικός αναμένεται να τους επιβάλει. Αυτό κάνει τους εκπαιδευτικούς να αισθάνονται άβολα, αντιμετωπίζοντας μία μεγάλη πλειοψηφία πιθανών ταραξιών και εχθρών στην τάξη. Ο συνεχής έλεγχος, ο έπαινος και η τιμωρία είναι τα μέσα που έχουν οι εκπαιδευτικοί για την επιβολή της τάξης και της πειθαρχίας.

Η πειθαρχία των μαθητών είναι πράγματι απαραίτητη για την καλή λειτουργία ενός σχολείου. Επιπλέον, το σχολείο είναι το πρώτο ίδρυμα που εισέρχονται τα παιδιά και οι νέοι στη ζωή τους και εδώ οι μαθητές πρέπει να μάθουν να υπακούν στο νόμο, όχι επειδή αναγκάζονται, αλλά επειδή καταλαβαίνουν και εκτιμούν την αναγκαιότητα του κράτους δικαίου. Ωστόσο, ένα σύστημα μόνιμης επιτήρησης και κυρώσεων δεν είναι ούτε εφικτό ούτε επιθυμητό, καθώς ένα τέτοιο σχολείο διδάσκει στους μαθητές μία στάση υπακοής, χωρίς να τους αφήνει περιθώριο να αναλάβουν ευθύνες για την σχολική κοινότητα.

Οι αξίες είναι αόρατες, αλλά εμφανίζονται στη συμπεριφορά ενός ατόμου. Σε μεγάλο βαθμό, η πειθαρχία δεν μπορεί να επιβληθεί, αλλά πρέπει να αναπτυχθεί εκ των έσω. Δεν μπορούμε να κάνουμε κηρύγματα σχετικά με τις αξίες, αλλά πρέπει να τις μαθαίνουμε μέσα από καλά παραδείγματα. Ως πρότυπα, η στάση η δική σας και του προσωπικού είναι καθοριστική για την ανάπτυξη μιας δημοκρατικής σχολικής κοινότητας βασισμένη στις αξίες.

Εάν ρωτήσετε τους μαθητές τι περιμένουν από το σχολείο, οι απαντήσεις τους δείχνουν ότι συχνά αναμένουν περισσότερα από όσα αυτό μπορεί να προσφέρει. Επιθυμούν να περνάνε καλά το χρόνο τους και θέλουν το σχολείο τους να λειτουργεί σωστά, παρόλο που η συμπεριφορά τους μερικές φορές μπορεί να είναι αποδιοργανωτική. Ως εκ τούτου, είναι δυνατόν να πείσουμε τους μαθητές ότι καμία κοινότητα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς κανόνες, και ότι αυτό ισχύει και για τις δημοκρατικές κοινότητες. Βλέπε «Επανεξετάζουμε την πειθαρχία και την τάξη από μία δημοκρατική οπτική» http://living-democracy.com/el/textbooks/volume-1/part-2/unit-1/chapter-2/lesson-5/ .

Αν οι μαθητές συμμεριστούν τις αξίες που προάγουν οι σχολικοί κανόνες, θα είναι πρόθυμοι να τις δεχτούν και να τις εκτιμήσουν. Στις Ικανότητες για δημοκρατική κουλτούρα, που έχει εκδοθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, οι αξίες αυτές περιλαμβάνουν «την υποστήριξη για το κράτος δικαίου και την ισότιμη και δίκαιη μεταχείριση όλων των πολιτών σύμφωνα με τον νόμο, ως μέσο για την εξασφάλιση της δικαιοσύνης». (περισσότερα: Ικανότητες Για Δημοκρατική Κουλτούρα, σελ. 38, αριθμ. 7).

Οι κανόνες που βασίζονται στις αξίες πρέπει να συζητιούνται και να κοινοποιούνται στην τάξη, και εδώ, η EDC / HRE παίζει σημαντικό ρόλο. Το Μεγαλώνουμε δημοκρατικά, βιβλίο II των εγχειριδίων της EDC/HRE για εκπαιδευτικούς, περιγράφει ένα μικρό σχέδιο εργασίας (project) στο οποίο οι μαθητές αξιολογούν τους ισχύοντες σχολικούς κανόνες, προσδιορίζουν τις βασικές αξίες και αρχές, και συζητούν προτάσεις για την αναθεώρηση και τη βελτίωση των κανόνων. Η εικόνα του εξωφύλλου αυτού του βιβλίου, η οποία δείχνει τους μαθητές να υπογράφουν τους σχολικούς κανόνες που θέσπισαν μέσω ψηφοφορίας, τονίζει τη μαθησιακή δυνατότητα αυτού του σχεδίου εργασίας (project), καθώς επιτρέπει στους μαθητές να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων στο σχολείο. Το θέμα είναι σημαντικό και αποτελεί κομμάτι της πραγματικής σχολικής ζωής. Η εκπαίδευση για τη δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη και τις αξίες της δημοκρατικής κουλτούρας είναι εφικτή σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Το Μεγαλώνουμε δημοκρατικά απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας, επομένως το σχέδιο εργασίας (project) για τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων στο σχολείο μπορεί να προσαρμοστεί και για τους μεγαλύτερους μαθητές. Βλέπε http://living-democracy.com/el/textbooks/volume-2/unit-5/

Οι μαθητές γνωρίζουν πάρα πολύ καλά ότι η συμπεριφορά τους θα πρέπει να παρακολουθείται και ότι οι κανόνες θα επιβάλλονται εάν παραβιαστούν. Αυτό παραμένει ως ευθύνη του διευθυντή και του προσωπικού, σύμφωνα με τη σχολική νομοθεσία. Εκείνοι οι μαθητές που έχουν αναπτύξει μια στάση κοινωνικής συνείδησης, «μία αίσθηση λογοδοσίας σε άλλους μέσα στην κοινότητα και αποδοχής ότι είσαι υπόλογος στους άλλους για τις αποφάσεις και τις ενέργειές σου» (περισσότερα: Ικανότητες Για Δημοκρατική Κουλτούρα , σελ. 41), θα δημιουργήσουν λιγότερα ζητήματα πειθαρχίας, καθώς έχουν αναπτύξει αυτοπειθαρχία και μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη για τη συμπεριφορά τους.