Μέθοδοι – συλλογή, ομαδοποίηση, ιεράρχηση, ψηφοφορία, επιδίωξη συναίνεσης

Συλλογή και ομαδοποίηση:

Σε μία δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, μπορεί να προκύψουν πολλές απόψεις, προτάσεις και ιδέες. Έτσι, ο συντονιστής πρέπει να επεξεργαστεί αυτά τα θέματα και να τα ομαδοποιήσει. Αυτό μπορεί να το επιτύχει κρατώντας ταυτόχρονα σημειώσεις στον πίνακα ή σε πίνακα σεμιναρίου (flipchart) όταν οι συμμετέχοντες θέτουν ένα θέμα στη συνεδρίαση της ολομέλειας. Σε ομάδες, οι συμμετέχοντες γράφουν τα θέματά τους σε ένα χαρτί και τα παρουσιάζουν. Αφού έχουν τεθεί και συζητηθεί όλα τα θέματα, είναι απαραίτητο να ομαδοποιηθούν όλες οι αλληλοεπικαλυπτόμενες απόψεις και να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ τους.

Ψηφοφορία και ιεράρχηση

Η ψηφοφορία είναι η τυπική διαδικασία λήψης δημοκρατικών αποφάσεων, με την οποία συνήθως η πλειοψηφία καθορίζει το αποτέλεσμα.
Είμαστε πιο εξοικειωμένοι με την ψηφοφορία σηκώνοντας το χέρι ή σημειώνοντας μία από τις διάφορες επιλογές σε ένα ψηφοδέλτιο. Μετά την συλλογή και την ομαδοποίηση διαφόρων απόψεων, ιδεών ή προτάσεων του κοινού, ένας χρήσιμος τρόπος ψηφοφορίας είναι να δώσετε μία σειρά από πολύχρωμα αυτοκόλλητα σε κάθε άτομο. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες τοποθετούν τα αυτοκόλλητα σε ένα έντυπο δίπλα στις επιλογές που προτιμούν. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν όλα τα αυτοκόλλητα για μία επιλογή ή να τα μοιράσουν σε πολλές επιλογές. Μπορείτε επίσης να θέσετε ένα όριο τριών αυτοκόλλητων για κάθε επιλογή, αν θεωρείτε ότι έχει νόημα. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι συμμετέχοντες μπορεί να αλληλοεπηρεάζονται όταν μπορούν να δουν την ψήφο των άλλων, π.χ. όταν σηκώνουν τα χέρια ή όταν τοποθετούν ανοιχτά τα αυτοκόλλητά τους σε ορισμένες επιλογές. Για να αποφύγετε την αμοιβαία χειραγώγηση, μπορείτε να ζητήσετε από τους συμμετέχοντες να κλείσουν τα μάτια τους πριν σηκώσουν τα χέρια ή να βάλουν μικρές πέτρες που τους έχετε δώσει σε κουτιά που αντιπροσωπεύουν τις δεδομένες επιλογές. Οι τελευταίες διαδικασίες έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμες όταν δουλεύετε με μικρά παιδιά, που τείνουν να βλέπουν τι κάνουν οι άλλοι πριν σκεφτούν μόνοι τους.

Επιδίωξη συναίνεσης

Οι ψηφοφορίες κατά πλειοψηφία δημιουργούν πάντα νικητές και ηττημένους. Όταν ψηφίζετε για συγκεκριμένα θέματα, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι οι πιθανοί ηττημένοι πρέπει να συμμετέχουν στην εφαρμογή της απόφασης, γι΄αυτό πρέπει να προσπαθήσετε να συμπεριλάβετε, αν είναι δυνατόν, τα ενδιαφέροντα ή συμφέροντά τους, π.χ. μέσω συμβιβασμού. Ένας τρόπος επιδίωξης συναίνεσης είναι να δώσετε τέσσερις επιλογές που οι συμμετέχοντες μπορούν να ψηφίσουν. Έχει αποδειχθεί ότι δημιουργούνται κίνητρα στους μαθητές όταν οι γωνίες της αίθουσας αντιπροσωπεύουν διαφορετικές επιλογές (μπορείτε να βάλετε μικρές αφίσες στις γωνίες) και οι συμμετέχοντες μετακινούνται στις γωνίες της επιλογής τους.

Επιλογές:

1. Συμφωνώ απόλυτα
2. Έχω κάποιες αμφιβολίες γι’ αυτό, αλλά συμμετέχω ενεργά στην εφαρμογή του.
3. Δεν μπορώ να συμφωνήσω με αυτό στην τωρινή του μορφή. Πρέπει να αλλάξουμε κάτι (π.χ. στη διατύπωση).
4. Διαφωνώ απόλυτα (βέτο)

Αν ένα άτομο ψηφίσει την επιλογή 3, η ομάδα πρέπει να τροποποιήσει και να βελτιώσει την τρέχουσα πρόταση. Αν ένα άτομο ψηφίσει την επιλογή 4, η πρόταση πρέπει να απορριφθεί. Το πλεονέκτημα αυτής της διαδικασίας είναι ότι δεν μπορεί κανένας να αποσυρθεί από τη λήψη αποφάσεων ή να αγνοηθεί. Όλοι πρέπει να κάνουν μία δήλωση και να πάρουν θέση. Όταν εφαρμόζετε αυτή τη μέθοδο με μικρά παιδιά, θα πρέπει να δώσετε στην αρχή μόνο δύο επιλογές «συμφωνώ και διαφωνώ (βέτο)». Αν ένα παιδί διαφωνεί, πρέπει να αναζητήσουν μία νέα λύση.