1.1 Η γνωστική διάσταση της EDC/HRE: μαθαίνουμε «σχετικά με» την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα
Living Democracy » Textbooks » Εκπαιδευόμαστε και εκπαιδεύουμε για τη δημοκρατία » Μέρος 1 – Κατανοούμε την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα » Κεφάλαιο 3 – Εκπαιδευόμαστε και εκπαιδεύουμε για την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα » 1. Οι τρεις διαστάσεις της EDC/HRE » 1.1 Η γνωστική διάσταση της EDC/HRE: μαθαίνουμε «σχετικά με» την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματαΗ EDC/HRE στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση απαιτεί από τους μαθητές να μελετήσουν τα βασικά κείμενα, όπως η Παγκόσμια Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Για να συνοψίσουμε το παράδειγμα που αναφέρεται παραπάνω, πρέπει να γνωρίζουν ότι κάθε πρόσωπο απολαμβάνει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης, καθώς και της ελεύθερης πρόσβασης σε πληροφορίες μέσω μη λογοκριμένων μέσων επικοινωνίας, με εξαιρέσεις δυνατές μόνο για πολύ ισχυρό λόγο και σε περιορισμένες περιπτώσεις (Άρθρο 10 της Σύμβασης) .
Το σύνταγμα του κράτους και το νομικό περιβάλλον θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν και να προστατεύουν αυτές τις προδιαγραφές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και οι μαθητές να μπορούν να τις μελετάνε από αυτή την προοπτική. Με αυτό τον τρόπο, μπορούν να κατανοήσουν πόσο σημαντικό, και αναγκαίο, είναι αυτό το δικαίωμα για να υπάρχει η δημοκρατία.
Είναι επίσης απαραίτητο για τους μαθητές να κατανοήσουν το Άρθρο 14 της Σύμβασης, το οποίο ασχολείται με τη βασική αρχή της ισότητας και της μη διάκρισης: άνδρες και γυναίκες, πλούσιοι και φτωχοί, νέοι και γέροι, γηγενείς και μετανάστες – όλοι έχουμε δικαιώματα αυτά ισότιμα. Η απόλαυση των δικαιωμάτων αυτών είναι μια εξελισσόμενη διαδικασία και αποτελεί προτεραιότητα στις διατάξεις θεμάτων των δημοκρατικών συστημάτων διακυβέρνησης που βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τέλος, οι μαθητές πρέπει να κατανοήσουν γιατί οι ελευθερίες απαιτούν ένα πλαίσιο νόμων και επίσης φέρουν υποχρεώσεις (UDHR, Άρθρο 29). Η ελευθερία της έκφρασης επιτρέπει στους πολίτες να προωθήσουν τα συμφέροντά τους σε μια πλουραλιστική κοινωνία, και σε ένα τέτοιο ανταγωνιστικό περιβάλλον, θα υπάρξουν νικητές και ηττημένοι. Ένα σύνταγμα, κανόνες και νόμοι πρέπει να παρέχουν ένα πλαίσιο που περιορίζει τις ελευθερίες των ισχυρών και προστατεύει τους αδύναμους – χωρίς να νομιμοποιεί διαφορές. Ωστόσο, οι κανόνες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν κάθε πρόβλημα. Έτσι τα μέλη μιας κοινότητας πρέπει να μοιράζονται μια στάση ευθύνης μεταξύ τους .
Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ένα νομικό πλαίσιο, αλλά κι ένα κανονιστικό επίσης. Αυτό απαιτεί από τους μαθητές να αναγνωρίζουν σε ποιο βαθμό οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όντως υλοποιούνται στο πλαίσιο της σχολικής τους κοινότητας, καθώς και της κοινωνίας στο σύνολό της.
Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (4.11.1950)
Άρθρο 10
Ελευθερία της έκφρασης
(1) Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν γνώμης ως και την ελευθερίαν λήψεως ή μεταδόσεως πληροφοριών ή ιδεών, άνευ επεμβάσεως δημοσίων αρχών και ασχέτως συνόρων. Το παρόν άρθρον δεν κωλύει τα Κράτη από του να υποβάλωσι τας επιχειρήσεις ραδιοφωνίας, κινηματογράφου ή τηλεοράσεως εις κανονισμούς εκδόσεως αδειών λειτουργίας.
(2) Η άσκησις των ελευθεριών τούτων, συνεπαγομένων καθήκοντα και ευθύνας δύναται να υπαχθή εις ωρισμένας διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις, προβλεπομένους υπό του νόμου και αποτελούντας αναγκαία μέτρα εν δημοκρατική κοινωνία δια την εθνικήν ασφάλειαν, την εδαφικήν ακεραιότητα ή δημοσίαν ασφάλειαν, την προάσπισιν της τάξεως και πρόληψιν του εγκλήματος, την προστασίαν της υγείας ή της ηθικής, την προστασίαν της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων των τρίτων, την παρεμπόδισιν της κοινολογήσεως εμπιστευτικών πληροφοριών ή την διασφάλισιν του κύρους και αμεροληψίας της δικαστικής εξουσίας.
Άρθρο 14
Απαγόρευση διακρίσεων
Η χρήσις των αναγνωριζομένων εν τη παρούση Συμβάσει δικαιωμάτων και ελευθεριών δέον να εξασφαλισθή ασχέτως διακρίσεως φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσης, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προελεύσεως, συμμετοχής εις εθνικήν μειονότητα, περιουσίας, γεννήσεως ή άλλης καταστάσεως.
Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (10.12.1948)
Άρθρο 29
1. Το άτομο έχει καθήκοντα απέναντι στην κοινότητα, μέσα στα πλαίσια της οποίας και μόνο είναι δυνατή η ελεύθερη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
2. Στην άσκηση των δικαιωμάτων του και στην απόλαυση των ελευθεριών του κανείς δεν υπόκειται παρά μόνο στους περιορισμούς που ορίζονται από τους νόμους, με αποκλειστικό σκοπό να εξασφαλίζεται η αναγνώριση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων, και να ικανοποιούνται οι δίκαιες απαιτήσεις της ηθικής, της δημόσιας τάξης και του γενικού καλού, σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Με λίγα λόγια, αυτά τα τρία άρθρα περιγράφουν την ένταση μεταξύ των ατομικών ελευθεριών και την ανάγκη για εξισορρόπηση των δικαιωμάτων των ατόμων μέσα σε ένα πλαίσιο που και περιορίζει και προστατεύει αυτές τις ελευθερίες.
Οι μαθητές που μπορούν να το εξηγήσουν αυτό έχουν μάθει πολλά «σχετικά με» τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτή είναι η γνωστική διάσταση της EDC/HRE.
