ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Υπευθυνότητα – Γίνομαι οικολόγος … το σχολείο μου συμμετέχει!

Living Democracy » Textbooks » Μεγαλώνουμε δημοκρατικά » ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Υπευθυνότητα – Γίνομαι οικολόγος … το σχολείο μου συμμετέχει!

Ενότητα 7: Βασική έννοια – “Υπευθυνότητα” (για το δημοτικό σχολείο)

Γενικές πληροφορίες για εκπαιδευτικούς: πώς οι αξίες των μαθητών επηρεάζουν τις αντιλήψεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Καλώς ήρθες στο πρωινό μου, καλώς ήρθες στη μέρα μου

Εγώ είμαι υπεύθυνος, εγώ το έφτιαξα με αυτό τον τρόπο

Για να φτιάξω μερικές εικόνες για μένα, δες τι μπορεί να φέρουν

Νομίζω ότι το έκανα τέλεια, δεν θα άλλαζα τίποτα

Από το τραγούδι Farewell Andromeda (1973) του John Denver

Στις μέρες μας, τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους από μικρή ηλικία. Αυτό είναι δεδομένο σε πολλές οικογένειες και κοινωνίες. Μια δημοκρατική πολιτεία μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν οι πολίτες δε ζητούν από το κράτος να κάνει πράγματα για αυτούς, αλλά αντίθετα ρωτούν τι μπορούν να κάνουν αυτοί για το κράτος. Σχετικά με αυτό, συχνά αναφέρεται μια ρήση του John F. Kennedy: “Ρώτα όχι τι μπορεί η χώρα σου να κάνει για σένααλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου”.

Υπάρχουν διαφορετικά είδη και βαθμοί ευθύνης. Η ευθύνη μπορεί να είναι προσωπική, συλλογική ή ηθική. Υπάρχει η ευθύνη του κοινοβουλίου, της κυβέρνησης ή των μέσων επικοινωνίας. Υπάρχει η ευθύνη για την εκπαίδευση των γονέων ή των δασκάλων, κ.λπ. Αυτές οι μορφές υπευθυνότητας έχουν μια νομική βάση ή σχετίζονται με ηθικές αξίες.

Σ’ αυτή την ενότητα, οι μαθητές κατανοούν ότι υπάρχουν διάφορα είδη ευθύνης που συχνά συγχέονται. Το πιο σπουδαίο είναι να αντιληφθούν ότι η ανάληψη ευθύνης στο άμεσο περιβάλλον αποτελεί συμβολή στην κοινότητα. Έτσι, οι μαθητές δεν συμβάλλουν απλά στην κοινοτική ζωή αλλά αποκτούν δύναμη και επιρροή. Ανάλογα με την πολιτική κατάσταση ή παράδοση της χώρας (ή τη σχολική παράδοση ή διοίκηση), η ανάληψη ευθύνης μπορεί να είναι εύκολη ή πολύ δύσκολη. Η άρνηση για ανάληψη ευθύνης προκαλεί απογοήτευση που πρέπει να αναλυθεί και να αντιμετωπιστεί.

Οι άνθρωποι διαθέτουν την ικανότητα της ηθικής κρίσης από μικρή ηλικία, και γνωρίζουν πότε λειτουργούν υπεύθυνα και πότε όχι. Επίσης, είναι σημαντικό να μην περιορίζεται η μάθηση σε κοινωνική και ηθική στο δημοτικό˙ αλλά αν κάτι τέτοιο αποφασιστεί να γίνει στο πλαίσιο της EDC/HRE – με τις υποκείμενες αρχές των διεθνών νομικών οργάνων για τα ανθρώπινα δικαιώματατότε οι στόχοι που τέθηκαν θα επεκταθούν. Η εμπειρία που αποκτάται από την ανάληψη ευθύνης βοηθάει το άτομο να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του ως πολίτη. Επιπλέον, αυτή η εμπειρία δεν οδηγεί απλά σε περισσότερη υπευθυνότητα, αλλά επίσης σε μια αυτοματοποιημένη ανάληψη ευθύνης.

Όπως αναφέρεται στο τραγούδι του John Denver: “Εγώ είμαι  ο υπεύθυνος, εγώ το έκανα με αυτό τον τρόπο”, οι μαθητές πρέπει να μάθουν να βιώνουν την ανάληψη ευθύνης. Πρέπει να παίρνουν αποφάσεις και να είναι υπεύθυνοι για τα αποτελέσματα των αποφάσεων τους. Μαθαίνοντας για την δημοκρατία και ζώντας δημοκρατικά στο σχολείο σημαίνει ότι το σχολείο είναι ένας χώρος που προετοιμάζει για τη ζωή, αλλά επίσης ο χώρος όπου ζούμε μαζί και αποφασίζουμε μαζί. Είναι φανερή η αναγκαιότητα κατανομής ρόλων και ύπαρξης νόμων και κανόνων. Όμως, στα περισσότερα σχολεία η δυνατότητα παροχής περισσότερου “χώρου” στους μαθητές και η ανάθεση ευθυνών δεν εφαρμόζεται. Εκπαιδευτικοί και διευθυντές μπορούν εύκολα να αλλάξουν αυτή την κατάσταση μέσα στο υπάρχον πλαίσιο κανόνων και νόμων.

Ο σκοπός της εκπαίδευσης για τη δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη είναι η ανάπτυξη ικανοτήτων σε τρεις τομείς. Αυτή η ενότητα έχει το ακόλουθο προφίλ σε σχέση με τις ικανότητες:

Ικανότητα για …
… πολιτική ανάλυση και άσκηση κριτικής χρήση μεθόδων …λήψη πολιτικών αποφάσεων και δράση
** ** ***
Εργαλειοθήκη
Σ’ αυτή την ενότητα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα παρακάτω εργαλεία. Ο εκπαιδευτικός αποφασίζει αν μερικοί ή όλοι οι μαθητές χρειάζονται προετοιμασία για να δουλέψουν με τα εργαλεία.
X Έρευνα σε βιβλιοθήκες
X Έρευνα στο διαδίκτυο
X Διεξαγωγή συνεντεύξεων και ερευνών
0 Ερμηνεία εικόνων
0 Νοητικοί χάρτες
0 Δημιουργία αφισών
0 Διοργάνωση εκθέσεων
X Σχεδιασμό/διεξαγωγή παρουσιάσεων
X Προετοιμασία διαφανειών ή προβολής PowerPoint
X Συγγραφή άρθρων σε εφημερίδα
0 Παραστάσεις
X Διεξαγωγή συζητήσεων

 

ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Υπευθυνότητα

Γίνομαι οικολόγος… το σχολείο μου συμμετέχει!
Πώς οι αξίες των μαθητών αντανακλούν τις αντιλήψεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Τίτλος
μαθ/τος
Μαθησιακοί στόχοι Εργασίες μαθητών Υλικά Μέθοδοι

Μάθημα 1:

Υπευθυνότητα

 

Οι μαθητές σκέφτονται την υπευθυνότητα ως έναν όρο ο οποίος συνδέεται με ανθρώπους, αντικείμενα ή καθήκοντα. Οι μαθητές συλλέγουν και αναλύουν εφημερίδες και περιοδικά άλλων κοινοτήτων. Δημιουργούν μια αφίσα όπου καταγράφουν τα αποτελέσματα. Φυλλάδιο. Ομαδική εργασία

Μάθημα 2:

Το σχολείο είναι ζωή: ζούμε οικολογικά;

Οι μαθητές αντιλαμβάνονται ότι το σχολείο δεν είναι μόνο χώρος μάθησης αλλά και ζωής. Αναλαμβάνουν (οικολογική) ευθύνη για αυτό τον “ζωτικό χώρο”. Αναπτύσσονται και σχεδιάζονται δράσεις οικολογικής συμπεριφοράς. Φυλλάδιο. Ομαδικές παρουσιάσεις, συζήτηση σε ολομέλεια.

Μάθημα 3:

Πώς θα γίνω υπεύθυνος;

Οι μαθητές σχεδιάζουν την εφαρμογή ατομικών βημάτων. Θέματα όπως η καλή διαχείριση χρόνου, ο συμβιβασμός στην ομάδα και η γενική ευελιξία πρέπει να αποτελούν τους βασικούς στόχους των μαθητών. Οι μαθητές χρησιμοποιούν το χρόνο που τους δίνεται για την υλοποίηση των προγραμμματισμένων δραστηριοτήτων. Ατομική εργασία βασισμένη στο πρόγραμμα δράσης. Πρακτική εφαρμογή.

Μάθημα 4:

Πώς το κάνουμε ποιο είναι το σχέδιο;

Σε αυτή την ενότητα, οι μαθητές εξετάζουν εναλλακτικές προοπτικές προκειμένου να κατανοήσουν τί σημαίνει ανάληψη ευθύνης σε άλλες θέσεις. Αυτό το βήμα βοηθά στην καλύτερη κατανόηση της δημοκρατικής συμμετοχικότητας. Οι μαθητές μεταφέρουν τις εμπειρίες που απέκτησαν δουλεύοντας σε μικρές ομάδες, σε άλλες περιπτώσεις. Φυλλάδιο. Συζήτηση σε ολομέλεια, ομαδική εργασία.