Μάθημα 3: Με ποιους τρόπους είναι διαφορετικοί οι άνθρωποι;

Πόσο διαφορετικές είναι οι ανάγκες τους;

Το μάθημα

Ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει την ιστορία (φυλλάδιο μαθητή 3.2). Αυτή η ιστορία ασχολείται με περίπλοκα ζητήματα, τα οποία μπορεί να διαφύγουν της προσοχής των μαθητών αν η ιστορία δε μελετηθεί προσεκτικά. Για περισσότερη βοήθεια, ο/η εκπαιδευτικός δίνει στους μαθητές το φυλλάδιο 3.3 και εξηγεί την εργασία.

Οι μαθητές εργάζονται σε ζευγάρια για να εντοπίσουν όσο περισσότερα προβλήματα μπορούν από αυτά που αντιμετώπιζε το προσωπικό του Hope College. Τα καταγράφουν στην αντίστοιχη στήλη του φυλλαδίου (“Προβλήματα”). Στη συνέχεια προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης (“Λύσεις”) και στην τρίτη στήλη (“Αρμοδιότητες”) προσθέτουν ποιος κατά την γνώμη τους είναι αρμόδιος για την εφαρμογή της λύσης. Η τελευταία στήλη μπορεί να συμπληρωθεί αργότερα.

Οι μαθητές παρουσιάζουν, συγκρίνουν και συζητούν τα αποτελέσματα. Για καλύτερη παρουσίαση, κάποιοι μαθητές μπορούν να ετοιμάσουν ένα πίνακα με την ίδια δομή όπως αυτή του φυλλαδίου. Αν υπάρχει προβολέας παρουσίασης, το φυλλάδιο μπορεί να παρουσιαστεί και ως διαφάνεια.

Συζήτηση στην τάξη

Οι μαθητές μπορεί να θέσουν κάποιες από τις παρακάτω ερωτήσεις, ή να τεθούν από τον/ην εκπαιδευτικό:

• Νομίζετε ότι ο κύριος στόχος της διευθύντριας να αντιμετωπίσει όλους τους μαθητές ισότιμα επιτεύχθηκε;
• Πιστεύετε ότι η διευθύντρια έπρεπε να σεβαστεί τις αξίες των προσφύγων γονέων και να φροντίσει να εκπαιδεύονται χωριστά τα αγόρια από τα κορίτσια; Σκεφτείτε επιχειρήματα και για τις δύο πλευρές.
• Θα ήταν καλύτερα αν οι πρόσφυγες μαθητές εκπαιδεύονταν χωριστά από τα υπόλοιπα παιδιά; Αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε προσέγγισης, λαμβάνοντας υπόψη βασικά τους μαθητές αλλά και την ευρύτερη κοινότητα.

Από το να συζητηθούν όλες οι ερωτήσεις, είναι προτιμότερο να εξεταστεί σε βάθος μια ερώτηση. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, σε μια πλουραλιστική κοινωνία, οι διαφορετικές ανάγκες των ανθρώπων μπορεί να οδηγήσουν και σε σύγκρουση. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να επιλύονται οι συγκρούσεις δίνοντας την δέουσα προσοχή στα άτομα και τις ομάδες (βλ. Ενότητα 4 για περισσότερες λεπτομέρειες στην επίλυση συγκρούσεων). Σε αυτή την περίπτωση, το σχολείο μπορεί να θεωρηθεί ως μια μικρο-κοινωνία στην οποία οι νεαροί πολίτες αντιμετωπίζουν τα ίδια είδη προβλημάτων που υπάρχουν και στην κοινωνία.

Σε αυτή την υπόθεση υπάρχουν σημαντικά ζητήματα τα οποία αξίζει να μελετηθούν σε βάθος. Για πιο εκτεταμένη μελέτη, είναι αναγκαίο ένα επιπλέον μάθημα. Είναι θέμα του/ης εκπαιδευτικού να επιλέξει ορισμένες πτυχές του θέματος, ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο και τα ενδιαφέροντα των μαθητών.

Πόσο διαφορετικές είναι οι εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών;

Τα βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουν οι μαθητές είναι πώς μπορούν αυτά τα προβλήματα να αντιμετωπιστούν ή αν κάποια μπορούν να αγνοηθούν από το σχολείο (αν ναι, γιατί).

Αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να απαντηθούν με δύο τρόπους: πρώτον, εξετάζοντας ποιες ανάγκες επηρεάζονται από την επίλυση ή αγνόηση αυτών των προβλημάτων, και δεύτερον, εντοπίζοντας ποια προβλήματα μπορούν να επιλυθούν από τη σχολική κοινότητα.

Ακολουθώντας την πρώτη οδό, οι μαθητές θα κατανοήσουν καλύτερα τις ιδιαίτερες ανάγκες των προσφύγων (και ντόπιων) εξετάζοντας την παρακάτω ερώτηση: “Ποια ανθρώπινα δικαιώματα – ή δικαιώματα των παιδιών – έχουν αμφισβητηθεί για τα παιδιά των προσφύγων;”

Ακολουθούν μερικές κατηγορίες εκπαιδευτικών αναγκών. Οι μαθητές πρέπει να βρουν παραδείγματα μέσα από την ιστορία, και να τα γράψουν στην τέταρτη στήλη του φυλλαδίου:

• συναισθηματικές˙
• μαθησιακές˙
• θρησκευτικές˙
• πολιτισμικές˙
• γλωσσικές˙
• σωματικές.

Για κάθε κατηγορία, οι μαθητές πρέπει να παρουσιάσουν και δικά τους παραδείγματα.

Η ευθύνη και τα όριά της

Τα ειδικά θέματα που τίθενται στην ιστορία πρέπει να οδηγήσουν σε μια πιο γενικευμένη συζήτηση για τα ίσα δικαιώματα και την εκπαίδευση.

Πόσο εύκολο είναι να παρέχεται σε κάθε παιδί σύμφωνα με τις ανάγκες του, η καλύτερη εκπαίδευση; Τι μπορεί να κάνει το σχολείο, και ποια προβλήματα χρειάζονται εξωτερική υποστήριξη όπως, για παράδειγμα, οικονομική ενίσχυση από τη σχολική επιτροπή;

Εδώ, οι μαθητές ακολουθούν τον δεύτερο δρόμο, και η ανάλυση αυτή οδηγεί σε μια σημαντική ανακάλυψη – τυπικά, τα περίπλοκα προβλήματα δεν λύνονται με μια μόνο κίνηση, που σε αυτή την περίπτωση, για παράδειγμα, σημαίνει επέκταση του σχολείου, πρόσληψη ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού, κλπ. Τέτοια μέτρα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης θα ήταν ιδιαίτερα επιθυμητά, αλλά εξαρτώνται από πολιτικές αποφάσεις (πώς κατανέμονται τα χρήματα των φορολογούμενων, για παράδειγμα) και αποφασίζονται από άλλους φορείς (δημοτικό συμβούλιο ή υπουργείο παιδείας). Οι άνθρωποι που μόνο σκέφτονται τη λήψη τέτοιων ριζοσπαστικών μέτρων μπορεί, στην πραγματικότητα, να μην κάνουν τίποτα, εκτός από το να ρίχνουν το φταίξιμο στους άλλους. Από την άλλη πλευρά, τα πράγματα μπορούν να βελτιωθούν με τη λήψη μικρών μέτρων, σε αυτή την περίπτωση, την ενασχόληση με εκείνους τους τομείς του προβλήματος που η διευθύντρια, ο εκπαιδευτικός, οι μαθητές ή οι γονείς θα μπορούσαν να αλλάξουν αύριο – αν το ήθελαν, ή αν μπορούσαν να συμφωνήσουν.

Αυτό είναι που κάνει την τρίτη στήλη του φυλλαδίου σημαντική. Ποιος είναι αρμόδιος, αυτό σημαίνει, ποιος έχει την δύναμη να αλλάξει κάτι; Οι μαθητές μπορούν να συζητήσουν αν τα μικρά βήματα – οι βελτιώσεις που μπορούν να γίνουν στη σχολική κοινότητα – είναι αρκετά, και αν υπάρχουν περιορισμοί. Μπορούν, επίσης, να εξετάσουν έναν συνδυασμό μικρών, βραχυπρόθεσμων βημάτων και μεγαλύτερων βημάτων που απαιτούν χρόνο.

Εδώ πάλι, “το σχολείο είναι ζωή”, μια μικρο-κοινωνία. Η συζήτηση για στρατηγικές βελτίωσης του σχολείου κάνει τους μαθητές να σκέφτονται πάνω σε θέματα λήψης πολιτικών αποφάσεων και  στρατηγικού σχεδιασμού.

Το σχολείο είναι ζωή

Οι μαθητές μπορούν να συγκρίνουν το Hope College με την κατάσταση στο δικό τους σχολείο χρησιμοποιώντας την παρακάτω ιδέα.

“Στο δικό σου σχολείο, ποια εκπαιδευτικά προβλήματα αντιμετωπίζουν κάποιοι μαθητές; Ποιος έχει την ευθύνη για την αντιμετώπιση αυτών των αναγκών (για παράδειγμα, η κυβέρνηση, ο/η διευθυντής/ρια, το προσωπικό ή οι μαθητές);”

Αυτό το ζήτημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με διαφορετικές μεθόδους. Μπορεί να είναι το θέμα σε μια συζήτηση σε ολομέλεια, μπορεί να πάρει τη μορφή συνέντευξης, ή να συνδεθεί με ένα project για τη σχολική εφημερίδα (βλ. Ενότητα 5).

Γραπτή εργασία

Κατά την διαδικασία οργάνωσης της διδασκαλίας και μάθησης, είναι σημαντικό να επιβεβαιωθεί ότι οι μαθητές έχουν κατανοήσει και μπορούν να εφαρμόσουν ό,τι έχουν μάθει. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι η σύνδεση μιας συζήτησης με μια γραπτή εργασία. Έτσι δίνεται σε όλους τους μαθητές η ευκαιρία να σκεφτούν όλα τα ζητήματα που έχουν συζητηθεί στην ολομέλεια, και μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τους πιο αργούς και εσωστρεφείς μαθητές, που συχνά παραμένουν σιωπηλοί σε μια συζήτηση αν και έχουν πολλά να πουν.

Ο/η εκπαιδευτικός πρέπει να αποφασίσει ποιο θέμα ταιριάζει καλύτερα στο επίπεδο στοχασμού και κατανόησης των μαθητών. Μπορεί να είναι αρκετό για αυτούς να επαναλάβουν τη συζήτηση και να κάνουν κριτική. Σε μια πιο απαιτητική άσκηση, οι μαθητές μπορούν να αναφερθούν στα ανθρώπινα δικαιώματα και/ή σε θέματα κοινωνικής ανισότητας, για παράδειγμα:

“Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού αναφέρουν ότι είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων να παρέχουν εκπαίδευση σε κάθε παιδί.

• Εξηγείστε αν νομίζετε ότι το σχολείο εκπληρώνει την υποχρέωση αυτή.
• Τι χρειάζεται για να δώσουμε στα παιδιά την εκπαίδευση που τους αξίζει;
• Ποιος πιστεύετε ότι είναι υπεύθυνος για να συμβεί αυτό;
• Ποιοι άλλοι τομείς της ζωής πλήττονται ως αποτέλεσμα των κοινωνικών ανισοτήτων;
• Συζητείστε.”

Προτεινόμενα αποτελέσματα συζήτησης ολομέλειας (πίνακας σεμιναρίου, συμπληρωμένα φυλλάδια)

Βοήθεια για το Hope College