Μάθημα 2: Το παρελθόν μου: ποιες επιλογές με έκαναν αυτό που είμαι;

Ποιες επιλογές είχαν τον ισχυρότερο αντίκτυπο στη ζωή μου;

Περιγραφή του μαθήματος

Προετοιμασία

Πριν από το μάθημα, ο/η εκπαιδευτικός κρεμάει ένα φύλλο από πίνακα σεμιναρίου στον τοίχο ή στον πίνακα και αντιγράφει το διάγραμμα του φύλλου εργασίας για τον μαθητή 1.1.

1. Οι μαθητές διερευνούν τις επιλογές που επηρέασαν τη ζωή τους

Ο/η εκπαιδευτικός παρουσιάζει την δραστηριότητα

Ο/η εκπαιδευτικός παρουσιάζει την βασική δραστηριότητα του μαθήματος. Η αναλυτική εκδοχή του φυλλαδίου που βρίσκεται στον τοίχο ή στον πίνακα χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς. Ο/η εκπαιδευτικός υπενθυμίζει ότι στο προηγούμενο μάθημα: οι μαθητές έκαναν επιλογές, και αυτή η δραστηριότητα τους έδωσε την δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν πως έχουν διαφορετικές προσωπικότητες. Αυτό το μάθημα υιοθετεί μια διαφορετική προοπτική: τι επίδραση είχαν οι επιλογές στις ταυτότητές και στην ανάπτυξη μας; Ποιος έκανε αυτές τις επιλογές; Εμείς οι ίδιοι; Άλλοι;

Ο πίνακας στον τοίχο είναι ο ίδιος με το φύλλο εργασίας που παίρνουν οι μαθητές. Στο πάνω μισό, οι μαθητές σημειώνουν τις επιλογές που έχουν κάνει οι ίδιοι, στο κάτω μισό, σημειώνουν τις επιλογές που έκαναν άλλοι. Η γραμμή του χρόνου, από αριστερά προς τα δεξιά, καλύπτει το διάστημα από τη γέννησή τους ως σήμερα. Οπότε, οι μαθητές μπορούν να σημειώσουν το χρόνο που έγινε η επιλογή που επηρέασε τη ζωή τους.

Οι μαθητές υιοθετούν μια αυτοβιογραφική προοπτική

Οι μαθητές παίρνουν ένα αντίγραφο του φύλλου εργασίας για τους μαθητές 1.1 και εργάζονται ατομικά και σιωπηρά (10-15 λεπτά). Προβληματίζονται για τις προσωπικές τους εμπειρίες από αυτοβιογραφική σκοπιά. Είναι εμπειρογνώμονες του εαυτού τους. Το ζήτημα και οι πληροφορίες είναι εξαιρετικά σημαντικές για κάθε μαθητή, λόγω της ευαίσθητης φύσης τους, και θα πρέπει να αποφασίσουν ποιες θα μοιραστούν με τους άλλους στην τάξη στην διάρκεια της επόμενης φάσης του μαθήματος.

2. Σύγκριση της εμπειρίας των μαθητών

Εισαγωγή στη δραστηριότητα

Ο/η εκπαιδευτικός παρουσιάζει το επόμενο βήμα. Τώρα οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να μοιραστούν με άλλους κάποια από τα ευρήματά τους. Κάθε μαθητής παίρνει δύο κομμάτια χαρτί μεγέθους Α6 και μαρκαδόρους (μπορούν και να τους μοιράζονται). Σε κάθε χαρτί μπορούν να σημειώσουν μόνο μια πληροφορία, καθώς στη συνέχεια αυτά θα συνδεθούν με τις σημειώσεις των άλλων μαθητών.

Ο/η εκπαιδευτικός τοποθετεί τις χρονολογίες στην γραμμή του χρόνου, αρχίζοντας από την ημερομηνία γέννησης του μεγαλύτερου μαθητή της τάξης και τελειώνοντας στο σήμερα.

Στη συνέχεια, οι μαθητές επιλέγουν ένα ή δύο σημεία από τις αυτοβιογραφικές τους παρατηρήσεις, ακολουθώντας τα παρακάτω κριτήρια:

• Ποια επιλογή είχε ιδιαίτερα ισχυρή επίπτωση στην ταυτότητά μου;
• Ποια πληροφορία επιθυμώ να παρουσιάσω στην τάξη;

Οι μαθητές θα πρέπει να σημειώσουν ποιος έκανε την επιλογή (π.χ. «εγώ», «η μητέρα μου», «ένας φίλος» …) καθώς και πότε έγινε η επιλογή, χωρίς να προσθέσουν το όνομά τους.

Οι μαθητές πραγματοποιούν γενική επισκόπηση βασικών επιλογών

Οι μαθητές συμπληρώνουν ένα ή δύο φύλλα, ανάλογα με τις οδηγίες του/της εκπαιδευτικού, και  τα τοποθετούν ανάποδα (το γραμμένο προς το θρανίο) στα θρανία τους. Τέσσερεις μαθητές τα συγκεντρώνουν και τα πάνε στο φύλλο σεμιναρίου.

Οι μαθητές συγκεντρώνονται σε ημικύκλιο (σε δύο σειρές αν είναι ανάγκη), γύρω από το φύλλο. Ένας μαθητής από κάθε ομάδα διαβάζει δυνατά όσα έχουν γραφτεί. Ένα μέλλος της ομάδας προτείνει σε ποιο σημείο να κολληθούν στον πίνακα. Αν υπάρχουν χαρτιά ίδια με αυτό που ήδη έχει κολληθεί, τότε ισχύει το υπάρχον. Έχουν μετρηθεί, έχει σημειωθεί η ποσότητά τους, και το κείμενο στον πίνακα μπαίνει σε πλαίσιο για να τονιστεί η σημασία του. Η ομάδα συνεργάζεται με την τάξη, ώστε όλοι οι μαθητές να συμμετάσχουν στην ανάδειξη των κοινών καταγραφών καθώς και να λάβουν μέρος στην δημιουργία τους.

3. Οι μαθητές συζητούν και στοχάζονται πάνω στα ευρήματά τους

Έρευνα για επαναλαμβανόμενα μοτίβα και χαρακτηριστικά στοιχεία

Το υλικό που έχει παραχθεί είναι νέο για όλους, οπότε το περιεχόμενό του δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί. Συνήθως, οι μαθητές δεν έχουν ανάγκη καθοδήγησης ή αφετηρίας, αλλά αρχίζουν να σχολιάζουν ευθύς αμέσως.

Αν είναι απαραίτητο, ο/η εκπαιδευτικός υπογραμμίζει πως το επόμενο βήμα αφορά στην αναγνώριση σημαντικών προτύπων ή λεπτομερειών.

Μερικά μοτίβα που εμφανίζονται κυρίως είναι:

Η εφηβεία – η αυξανόμενη αυτονομία: στην παιδική ηλικία, τις αποφάσεις έπαιρναν οι άλλοι (γονείς, οικογένεια, εκπαιδευτικοί, γιατροί). Καθώς μεγαλώνουμε, αποφασίζουμε ολοένα και περισσότερο μόνοι μας. Οπότε, είναι δυνατόν να παρουσιαστούν ομάδες τέτοιων σχολίων στον πίνακα, που θα πρέπει να επισημανθούν με ένα τόξο με κατεύθυνση προς τα πάνω – την τάση προς περισσότερη αυτονομία και ατομική υπευθυνότητα καθώς μεγαλώνουμε. Κάποιος μαθητής μπορεί να σχηματίσει το τόξο στο διάγραμμα (βλ. παρακάτω).

«Οφείλω την ύπαρξή μου στους γονείς μου»: Αυτή η έκφραση αποτελεί κοινή αφετηρία στις βιογραφίες όλων μας. Είναι στοιχειώδης και προφανής. Έχουμε όλοι ρίζες στις οικογένειές μας.

Ετερότητα και πλουραλισμός: Πιθανώς να μην παρουσιαστεί κάποιο επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Αυτό υπογραμμίζει την ύπαρξη του φαινομένου της ετερότητας – διαφέρουμε στην εξέλιξή μας, και οι επιλογές μας μάς έχουν κάνει να γίνουμε ξεχωριστές προσωπικότητες.

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αυξάνει και η αυτονομία τους στο να επιλέγουν.