Ενότητα 1.3: Βασικές πληροφορίες για εκπαιδευτικούς

 Η κονστρουκτιβιστική έννοια της ταυτότητας

Ως προς την έννοια της ταυτότητας, ο κονστρουκτιβισμός δέχεται πως διαμορφώνουμε τις ταυτότητές μας μέσω των επιλογών και των αποφάσεών μας. Δίνει έμφαση στον ενεργό ρόλο του ατόμου και επισημαίνει πως έχει σχέση με τη μάθηση. Στη ζωή μας κάνουμε λάθη. Μέσω των λαθών μας συνειδητοποιούμε τις λανθασμένες μας επιλογές. Μερικές από αυτές μπορούμε να τις ακυρώσουμε (να τις αποδομήσουμε) και να τις διορθώσουμε, αλλά κάποιες άλλες είναι μη αναστρέψιμες. Όμως ο χρόνος που περνάει δεν ξανάρχεται. Ο κονστρουκτιβισμός συνδέει την δυναμική των επιλογών με το αποτέλεσμα, την ταυτότητά μας, η οποία γίνεται εν μέρει στατική και σταθερή.

Η παρούσα ενότητα εστιάζει στον ενεργό ρόλο που έχουμε, καθώς διαμορφώνουμε τις ταυτότητές μας – αλλά και τις ταυτότητες των άλλων, στις οποίες παίζουμε παθητικό ρόλο. Φυσικά, η ανάπτυξη των ταυτοτήτων είναι πολύπλοκη διαδικασία που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (μεταβλητές) (όπως η καταγωγή, η τάξη, το φύλο, οι πολιτισμικές και οικονομικές συνθήκες ή το φυσικό περιβάλλον), που είτε ορίζουν είτε περιορίζουν τις ευκαιρίες να τις διαμορφώσουμε, όπως συμβαίνει και με την ίδια τη ζωή μας.

Αυτή η ενότητα εστιάζει στην κονστρουκτιβιστική διάσταση της διαμόρφωσης της ταυτότητάς μας μέσω των επιλογών μας, για δύο λόγους. Πρώτον, διότι αυτή η προσέγγιση συσχετίζει την ταυτότητα με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η επιλογή είναι πράξη ελευθερίας. Δεύτερον, διότι οι μαθητές κατανοούν καλύτερα αυτή την προσέγγιση, καθώς λαμβάνει υπόψη την εμπειρία τους και τις προσωπικές τους αναζητήσεις.

Η έννοια της ταυτότητας είναι πολύ πιο πολύπλοκη απ’ όσο εμφανίζεται σ’ αυτή την ενότητα. Το ίδιο και η έννοια της επιλογής. Το παραπάνω διάγραμμα περιγράφει την διδακτική προσέγγιση της ενότητας: οι μαθητές διερευνούν τη σχέση μεταξύ δύο πολύπλοκων εννοιών, αλλά καμία από τις δύο στην ολότητά της.