Εισαγωγή: Τι έχουν να προσφέρουν οι εννέα ενότητες (για τις τάξεις του δημοτικού)

Η εξερεύνηση των δικαιωμάτων του παιδιού ξεκινά από την πρώτη τάξη, και γίνεται σταδιακά πιο σύνθετη προς το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Το αντικείμενο του παρόντος εγχειριδίου για τους/τις εκπαιδευτικούς είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτό θα επιτευχθεί.

Εννέα ενότητες που αποτελούνται από μια σειρά από αλληλουχίες μαθημάτων δίνουν συγκεκριμένα παραδείγματα και προτάσεις για την εφαρμογή των δικαιωμάτων των παιδιών από το πρώτο έτος του δημοτικού σχολείου έως το τελευταίο έτος της υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Με τον τρόπο αυτό, το εγχειρίδιο χρησιμοποιεί ένα μοντέλο σπειροειδούς αναλυτικού προγράμματος.

Τα ακόλουθα στοιχεία χρησιμεύουν ως κατευθυντήρια γραμμή:

• Μια σύντομη εισαγωγή με πληροφορίες σχετικά με το εννοιολογικό πλαίσιο και την εκμάθηση μέσα από παράδειγμα.
• Εννέα σχέδια εργασίας (ενότητες) για κάθε τάξη (1-9), που αποτελούνται από τέσσερα μαθήματα το καθένα.
• Λεπτομερή σχέδια μαθήματος.
• Εργασιοκεντρική μάθηση: κάθε ενότητα έχει ως στόχο της ένα σχέδιο εργασίας.
• Συνθήκες μάθησης που είναι ανοιχτές και συνεργατικές, που ταιριάζουν με τις αρχές της εκπαίδευσης για τη δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Ένα παράρτημα με διάφορα εκπαιδευτικά υλικά (συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού), και γενικές πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού.

Κάθε μία από τις εννέα ενότητες παραθέτει τους μαθησιακούς στόχους σε έναν πίνακα που καλύπτει βασικά περιεχόμενα, οδηγίες και ερωτήσεις για να υποστηρίξουν τον/την εκπαιδευτικό. Στην κορυφή, κάθε πίνακας παρουσιάζει τα βασικά θέματα και περιεχόμενα από την άποψη του/της εκπαιδευτικού, και ακολουθούν βασικά ερωτήματα για τους μαθητές. Ο πίνακας βοηθά τους/τις εκπαιδευτικούς να προβλέψουν ερωτήσεις των μαθητών, αλλά πάνω απ’ όλα, βοηθά να θυμούνται τους μαθησιακούς στόχους της κάθε ενότητας. Οι πίνακες κάνουν διάκριση μεταξύ των τριών διαστάσεων της “εμπειρίας”, “της γνώσης”, και “της εφαρμογής” των δικαιωμάτων των παιδιών. Κατά συνέπεια, το παρακάτω εγχειρίδιο λαμβάνει υπόψη και τις τρεις πτυχές: εργασιοκεντρική εξερεύνηση, γνωστικά στοιχεία της απόκτησης γνώσης και εφαρμογή στην καθημερινή ζωή.

Τα μέρη II και III προσφέρουν μια σειρά από βασικές πληροφορίες και διδακτικό υλικό που μπορεί να βρεθεί στο διαδίκτυο ή σε άλλα σχετικά κείμενα. Η ιδέα ήταν, ωστόσο, να καταρτηθεί ένα σύνολο βασικών πηγών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα στα μαθήματα χωρίς πολλή πρόσθετη έρευνα. Επιπλέον, τα σύντομα κείμενα παρέχουν πληροφορίες για παρουσιάσεις, και για τους/τις εκπαιδευτικούς, και για τους μαθητές. Τα εικονογραφημένα δικαιώματα των παιδιών στο τέλος του εγχειριδίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορα μαθήματα με διαφορετικούς τρόπους. Είναι ευέλικτα και προσφέρουν πολλές πρόσθετες ευκαιρίες μάθησης. Παρέχουν ένα οπτικό ερέθισμα για πολλές δραστηριότητες, και μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως ένα παιχνίδι μνήμης ή ως κάρτες αναφοράς (flash cards). Ανατροφοδότηση από εκπαιδευτικούς από διάφορες χώρες έχει δείξει ότι εκτός από τη διερευνητική προσέγγιση, στοιχεία πρακτικής και απομνημόνευσης μπορεί να είναι πολύ χρήσιμα. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ενασχόληση με σημαντικά ζητήματα και την εμβάθυνση της κατανόησης βήμα-βήμα.

Φωτογραφίες: Lea Gut, Fredy Suter