Ενότητα 7 (Τάξη 7) – Είναι αυτό που θέλω αυτό που επίσης χρειάζομαι;

Δ  Διαδικασία

Μάθημα 1

Εισαγωγή: Ο/η εκπαιδευτικός ενημερώνει την τάξη πως και στο γυμνάσιο τα δικαιώματα του παιδιού θα είναι, επίσης, το θέμα μιας σειράς μαθημάτων κάθε χρόνο. Ο/η εκπαιδευτικός ρωτάει την τάξη τι θυμούνται από το δημοτικό, και κάνει επανάληψη στα σημαντικότερα γεγονότα (βλ. Κεφάλαιο 3, μάθημα 2 και Κεφάλαιο 4, μάθημα 1: η καταγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού, τα βασικότερα δικαιώματα του παιδιού, ενδεχομένως, τη σχέση τους με τα ανθρώπινα δικαιώματα).

Ανακοίνωση: Φέτος, το θέμα θα είναι «επιθυμίες και ανάγκες». Ο/η εκπαιδευτικός κάνει μια σύντομη περιγραφή του θέματος, συλλέγει παραδείγματα από τους μαθητές για την κάθε κατηγορία, αλλά και τις πιο σημαντικές διαφορές. Πώς θα μπορούσε το θέμα αυτό να συνδέεται με τα δικαιώματα του παιδιού;

Ο/η εκπαιδευτικός έχει κόψει εικόνες από ωραία αυτοκίνητα, μοδάτα ρούχα και αξεσουάρ, ή ελκυστικά θέρετρα διακοπών, σε τέσσερα κομμάτια την καθεμία, και τα μοιράζει με τυχαίο τρόπο στους μαθητές. Οι μαθητές πρέπει να βρουν τους υπόλοιπους που έχουν, επίσης, κομμάτια της ίδιας εικόνας: μαζί σχηματίζουν μια ομάδα εργασίας. Αν πρέπει να υπάρχουν ομάδες των τριών ή των πέντε για να εξυπηρετηθεί το σύνολο των μαθητών, ο/η εκπαιδευτικός ρυθμίζει τον αριθμό των κομματιών ανάλογα.

Οι ομάδες εκλέγουν έναν εκπρόσωπο και έναν συντονιστή. Ο εκπρόσωπος θα μιλήσει για την ομάδα στις άλλες ομάδες, στην ολομέλεια και στον/στην εκπαιδευτικό.  Είναι υπεύθυνος να μεταφέρει την άποψη της ομάδας, κι όχι τη δική του. Ο συντονιστής της ομάδας οργανώνει τη διαδικασία της εργασίας, ενσωματώνει όλα τα μέλη και παρακολουθεί το χρονοδιάγραμμα.

Από τις ομάδες ζητείται να συζητήσουν τα ακόλουθα σημεία, και να κρατήσουν σημειώσεις για αυτά:

• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες επιθυμίες σας σήμερα; Τι θα σας έκανε ιδιαίτερα ευτυχισμένο;
• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες επιθυμίες σας και όνειρα για το μέλλον (π.χ. όταν θα είσαστε 25);
• Θυμάστε τις επιθυμίες και τα όνειρά σας όταν ήσασταν 5, 7, 9, και 11 χρονών; Ποιες ήτανε οι μεγαλύτερες επιθυμίες σας τότε; Τι θα σας είχε κάνει ιδιαίτερα ευτυχισμένο;
• Τι είδους επιθυμίες και όνειρα έχουν οι ενήλικες (γονείς, γνωστοί, άλλοι);

Κάθε ομάδα φτιάχνει μια λίστα με τις επιθυμίες και τα όνειρα, σύμφωνα με τις διάφορες ηλικίες στις οποίες ήταν σημαντικά. Η λίστα γράφεται σε έναν πίνακα (σε χαρτί Α3 ή Α2). Οι μαθητές μπορούν να σχεδιάσουν τον πίνακά τους, ή ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να δώσει ακριβείς οδηγίες ως προς τις λεπτομέρειες και τον σχεδιασμό, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης. Ο πίνακας πρέπει να έχει έναν κατάλληλο τίτλο στον οποίο θα πρέπει να καταλήξουν οι ίδιοι οι μαθητές.

Τα φύλλα χαρτιού αναρτώνται (σαν μίνι αφίσες), και ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα. Ο/η εκπαιδευτικός θα μπορούσε, ενδεχομένως, να δώσει κάποια στοιχεία όσον αφορά πτυχές όπως επιθυμίες ανάλογα με το φύλο, ρεαλιστικές ή ουτοπικές επιθυμίες, κ.λπ.

Εργασία για το σπίτι για το επόμενο μάθημα (λίγες ημέρες αργότερα): Τα παιδιά συλλέγουν αποκόμματα σχετικά με το θέμα των επιθυμιών και των αναγκών (από εφημερίδες, καταλόγους, περιοδικά κλπ), μανταλάκια (αν δεν υπάρχουν περί τα 60 μανταλάκια διαθέσιμα στο σχολείο).

Μάθημα 2

Εισαγωγή: Σύντομη ανακεφαλαίωση του προηγούμενου μαθήματος. Το μάθημα ήταν για τις επιθυμίες μας τώρα, αλλά και όταν ήμασταν νεότεροι. Σήμερα, θέλουμε να εστιάσουμε περισσότερο στις διαφορές μεταξύ των επιθυμιών από τη μία πλευρά (που θα ήταν ωραίο για την αυτο-ανάπτυξη μας αν πραγματοποιόντουσαν), και των (βασικών) αναγκών από την άλλη (οι οποίες είναι απαραίτητες για την επιβίωσή μας). Μπορούν να αναφερθούν μερικά παραδείγματα από τα παιδιά.

Οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες. Συζητούν τις παρακάτω ερωτήσεις:

• Τι θα θέλαμε να έχουμε; Τι θα ήτανε ωραίο να έχουμε; Τι θα μας επέτρεπε αυτό να κάνουμε/είμαστε; (Ευχές / επιθυμίες)
• Τι πραγματικά χρειαζόμαστε και γιατί; (Υπαρξιακές ανάγκες)

Οι φωτογραφίες που έχουν φέρει οι μαθητές στην τάξη, ως εργασία για το σπίτι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στην παραγωγή αυθόρμητων σκέψεων και ιδεών, ιδιαίτερα για ιδέες σχετικά με τις ευχές και τις επιθυμίες.

Δίνεται ένα φύλλου χαρτιού A3 σε κάθε ομάδα, και ανατίθενται οι ακόλουθες εργασίες:

α) Σχεδιάστε ένα πίνακα με τουλάχιστον πέντε (βασικές) ανάγκες (τροφή, ασφάλεια, φροντίδα,  φίλοι, εκπαίδευση, ζεστασιά, κλπ) και πέντε ευχές για την αυτο-ανάπτυξη (δική μας τηλεόραση, ταξίδια σε εξωτικά μέρη, ένα φανταχτερό αυτοκίνητο, κ.λπ).

β) Κόψτε εικόνες για να απεικονίσετε τις δύο κατηγορίες, και (πιθανώς ως εργασία για το σπίτι) βρείτε περισσότερες εικόνες. Οι εικόνες θα πρέπει να σημειωθούν στο πίσω ή το κάτω μέρος τους με ΒΝ (βασική ανάγκη) ή Ε (επιθυμία).

Μάθημα 3

Οι ομάδες λαμβάνουν την ακόλουθη εργασία: τοποθετείστε όλες τις εικόνες που απεικονίζουν επιθυμίες και (βασικές) ανάγκες μπροστά σας. Δημοκρατικά επιλέξετε πέντε εικόνες που απεικονίζουν καλύτερα τις βασικές ανάγκες. Κατά τον ίδιο τρόπο, αποφασίστε για πέντε εικόνες που απεικονίζουν καλύτερα τις επιθυμίες που η ομάδα σας θα ήθελε περισσότερο να έχουν εκπληρωθεί. Βεβαιωθείτε ότι έχετε λάβει υπόψη τη γνώμη του κάθε μέλους! (Για να επιλέξουν τις εικόνες, μπορούν να δοθούν σε κάθε μέλος της ομάδας πέντε μικρά χαρτάκια ή μάρκες, για να τοποθετήσουν πάνω στην εικόνα που προτιμούν. Επιλέογνται οι δέκα φωτογραφίες με τις περισσότερες μάρκες.)

Συζήτηση και συναίνεση σε ομάδες. Επόμενη εργασία: Πάρτε ένα κομμάτι σπάγκο (περίπου 4μ μήκος) και δέκα μανταλάκια. Κρεμάστε το σπάγγο σε κατάλληλο μέρος και  χρησιμοποιήστε τα μανταλάκια για να κρεμάσετε τις εικόνες σας με τον ακόλουθο τρόπο:

• στα αριστερά: εικόνες που αντιπροσωπεύουν είδη που χρειαζόμαστε για να ζούμε με αξιοπρέπεια (βασικές ανάγκες),
• στα δεξιά: εικόνες που αντιπροσωπεύουν είδη που θα έκαναν τη ζωή μας πιο ευχάριστη και απολαυστική (ευχές).
• Κάποιες εικόνες μπορούν, επίσης, να κρεμαστούν μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών.

Παρουσιάσεις από τις ομάδες. Επιπλέον, θα μπορούσε να γίνει μια συζήτηση (καθοδηγούμενη από τον/την εκπαιδευτικό) για διάφορες άλλες πτυχές (διαφορές με βάση το φύλο, ή τι είναι αυτό που μετράει ως βασική ανάγκη σε πλούσιες χώρες και τι στις φτωχότερες).

Μάθημα 4

Κάθε ομάδα παίρνει πέντε κενά φύλλα Α3, καθώς και ένα αντίγραφο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (βλ. παράρτημα). Στη συνέχεια, δίνονται οι ακόλουθες εργασίες:

• Πάρτε τις δέκα φωτογραφίες που κρεμάσατε στο τελευταίο μάθημα. Η έμφαση θα είναι στις πέντε φωτογραφίες που απεικονίζουν τις βασικές ανάγκες.
• Διαβάστε με τη σειρά τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού δυνατά στην ομάδα σας. Για κάθε δικαίωμα που διαβάζετε, εξετάστε αν αυτό σχετίζεται με μία από τις ανάγκες στις πέντε επιλεγμένες φωτογραφίες σας (ή με μία από τις ευχές στις άλλες πέντε φωτογραφίες).
• Πάρτε τα πέντε φύλλα A3: Στα αριστερά ή στη μέση στο πάνω μέρος του φύλλου, κολλήστε μια από τις πέντε εικόνες που αντιπροσωπεύει μια βασική ανάγκη. Στα δεξιά ή στο κάτω μέρος, γράψτε το δικαίωμα του παιδιού που ταιριάζει με την εικόνα. Ορισμένες εικόνες μπορεί να αντιστοιχούν σε περισσότερα από ένα δικαιώματα του παιδιού!
• Σχεδιάστε και διακοσμήστε τα πέντε φύλλα χαρτιού όσο το δυνατόν πιο όμορφα (ως “μίνι αφίσα”). Θα πρέπει να εκτεθούν στο κτίριο του σχολείου, στις 20 Νοεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού).

Παρουσιάσεις των πέντε μίνι αφισών (ανά ομάδα) στην τάξη. Κλείνουμε με μια συζήτηση για θέματα όπως: Πόσο σχετίζονται οι σκέψεις μας για τις βασικές ανάγκες με όσα περιλαμβάνονται στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού;

Αποσαφήνιση των πρακτικών θεμάτων της έκθεσης αφίσας που θα πραγματοποιηθεί στις 20 Νοεμβρίου.