თავი 2: მრავალფეროვნება და პლურალიზმი – ევროპა ჩემი სახლია

თავი 2: ძირითადი ცნება – „მრავალფეროვნება და პლურალიზმი“ (დაწყებითი საფეხურისათვის)

ინფორმაცია მასწავლებლებისათვის: რა ევროპული ელემენტები ფიგურირებს მოსწავლეების ყოველდღიურ ცხოვრებაში?

ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის დაწყებით საფეხურზე მოსწავლეებს დროსა და სივრცის კავშირზე მოზრდილებისაგან განსხვავებული წარმოდგენა აქვთ. აქედან გამომდინარე, დაწყებით საფეხურზე, ევროპის თემაზე საუბრისას, საჭიროა ასაკობრივი ჯგუფისათვის საინტერესო და გასაგები საკითხების შერჩევა, რომელზეც შესაძლებელი იქნება ევროპული სწავლების კონცეფციის აგება. სივრცისა და ურთიერთობების ცნებები ამ ასაკობრივ ჯგუფში სხვაგვარად აღიქმება. მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს ის ცოდნა, რომელსაც მოსწავლეები ფლობენ ევროპის შესახებ, მათი დამოკიდებულებები ევროპის მიმართ და მათი ინტერესი, აგრეთვე, ის გზები და არხები, რომელთა საშუალებითაც ამ ასაკის მოსწავლეები იღებენ ინფორმაციას. როგორ უნდა ისწავლოს დაწყებითი კლასის მოსწავლემ ევროპის შესახებ? აქვე უნდა გავითვალისწინოთ დემოკრატიული მოქალაქეობისათვის განათლებისა და ადამიანის უფლებათა შესახებ სწავლების ერთ-ერთი საკვანძო კითხვა, რომელიც ევროპას უკავშირდება: რას ნიშნავს იყო ევროპელი? დემოკრატიული მოქალაქეობისათვის განათლება და ადამიანის უფლებათა შესახებ სწავლება არ შეიცავს ეროვნულ კონცეფციას. იგი სხვადასხვა გარემოში – როგორიცაა ოჯახი, სამეზობლო, კლასი, სკოლა, რეგიონი, ქვეყანა და ევროპა – ადამიანთა თანაცხოვრების კონცეფციაა.

მოსწავლეთა რეალურ ყოფას თუ გადავხედავთ, დავრწმუნდებით, რომ თანამედროვე მოზარდები საერთაშორისო და, მაშასადამე, ევროპულ გარემოში იზრდებიან. დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებს ყოველდღიურად უწევთ ურთიერთობა განსხვავებული ეროვნების ადამიანებთან, განსხვავებულ კულტურებთან და ესმით განსხვავებულ ენაზე საუბარი სხვადასხვა გარემოში:

• ისინი ცხოვრობენ და იზრდებიან სხვადასხვა ეროვნებისა და კულტურის მატარებელი ბავშვების გვერდით (საბავშვო ბაღებში, სკოლებში, საცხოვრებელ ტერიტორიებზე);
• ისინი მოიხმარენ საერთაშორისო პროდუქციას;
• მოსწავლეების მიერ გამოყენებული მედია თუ სხვა საშუალებები აწვდის მათ ინფორმაციას ევროპისა და მსოფლიოს შესახებ (წიგნები, ჟურნალები, ტელევიზია, CD დისკები, ინტერნეტი, და სხვ.); და
• ისინი სხვადასხვა ქვეყნებში მოგზაურობენ.

მოზარდთა უმეტესობისათვის ამ კონტექსტთა უმრავლესობა ჩვეული და თავისთავადი მოვლენაა ადრეული ასაკიდან და მათი აღქმა გაუცნობიერებლად ხდება. მაგალითად, მოზარდები საკვებ პროდუქტებს, როგორიცაა მაკარონი, პიცა ან კრუასანი, არ ასხვავებენ მათი წარმოშობის მიხედვით, ვინაიდან ისინი თავად არ შესწრებიან ევროპაში სამომხმარებლო საქონლის დამკვიდრების ხანგრძლივსა და ნელ პროცესს. ამავდროულად, მედიის საშუალებით მუდმივად ვრცელდება სტერეოტიპები და გამარტივებული წარმოდგენები ჩვენი კონტინენტის სხვადასხვა ნაწილის შესახებ. მოზარდებისათვის სწორედ ეს სტერეოტიპები შეიძლება იქცეს ევროპის შესახებ „ცოდნის“ პირველწყაროდ, რომელიც, ერთგვარად „დამკვიდრებულ“ იქნა კიდეც. რეალურად კი ეს მხოლოდ პიროვნულ შეხედულებებსა და სუბიექტურ მოსაზრებებს წარმოადგენს, და არა ცოდნას.

ამგვარად, დაწყებითი კლასების მოსწავლეები არ უნდა განვიხილოთ, როგორც tabula rasa, ე.ი. როგორც სუფთა ფურცელი, როდესაც მათთან ევროპის შესახებ საუბარს ვიწყებთ. ევროპის შესახებ სწავლება, ამ ეტაპზე, გულისხმობს იმ ცოდნის დახარისხებას, სისტემაში მოყვანას, გაფართოებასა და ხორცშესხმას, რომელსაც მოსწავლეები ფლობენ.  სწავლება და სწავლა, აქედან გამომდინარე, უნდა ითვალისწინებდეს არსებულ სტერეოტიპებს, ცრუ შეხედულებებსა და მოსაზრებებს და მიმართული უნდა იყოს მოსწავლეებისათვის მრავალკულტურული, მრავალენოვანი და თავისთავად მრავალფეროვანი, მაგრამ თანასწორი ევროპული საზოგადოების შესახებ სწორი ინფორმაციის მიწოდებაზე.

ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლის საბაზო საფეხურისაგან განსხვავებით, ევროპის შესახებ სწავლება და სწავლა, დაწყებით საფეხურზე, საჭიროებს აქტიურ მონაწილეობასა და ჩართულობას. სწავლება უნდა მოიცავდეს ძალიან ღია მიდგომას, რომელიც ორ დისციპლინურ განზომილებას მოიცავს – ობიექტურ-ნეიტრალურსა და იდეალურს – და რომელიც იყენებს კონკრეტულ მაგალითებს მოსწავლეების ყოველდღიური ცხოვრებიდან. ამ ასაკობრივი ჯგუფისათვის, რეალური კომუნიკაცია და მეგობრობა სწავლებასა და სწავლის ძირითად დიდაქტიკურ განზომილებებს წარმოადგენს. როდესაც მოსწავლეთა ჯგუფში წარმოდგენილია ემიგრანტთა ოჯახებიდან გამოსული ბავშვები, ეს შესაძლებელია გამოყენებულ იქნას ევროპისა და მისი ხალხების შესახებ სწავლების ამოსავალ თემად.

დემოკრატიული მოქალაქეობისათვის განათლების მიზანს წარმოადგენს კომპეტენციების განვითარების ხელშეწყობა სამ სფეროში: მოცემულ თავში, ამ კომპეტენციების განვითარების თვალსაზრისით, შედეგი სურათი გვაქვს:

თავი 2: მრავალფეროვნება და პლურალიზმი

ევროპა ჩემი სახლია

რა ევროპული ელემენტები ფიგურირებს მოსწავლეების ყოველდღიურ ცხოვრებაში?