Компетенции за демократска култура: дијаграм

Извор: Видете Компетенции за демократска култура Бројките од 1-7 се однесуваат на забелешките

Дијаграм на компетенции за демократска култура: белешки

Бројките на страниците се однесуваат на Компетенции за демократска култура

Овој дијаграм е обид да се визуелизира концептуалниот модел на компетенции што граѓаните треба да ги создадат и да учествуваат во културата на демократија (види стр. 9). Моделот е дизајниран да личи на реалноста на поедноставен начин, фокусирајќи се на некои клучни аспекти и испуштајќи многу други. На пример, мапа на патиштата е модел на патната мрежа во одредена област, што е корисно затоа што не покажува некои други работи. Исто така, моделот на компетенции за демократска култура работи како карта. Тој покажува како нашето однесување како поединци е поврзано со демократската култура како целина и како училиштата можат да ја играат својата улога за да ги едуцираат своите ученици за демократско граѓанство.

Дијаграмот и следните белешки се наменети да им помогнат на читателите на прирачникот Компетенции за демократска култура, но не е негова замена. Тие се наменети за обука во рамките на службата за наставници и директори, или информации за родители и надворешни засегнати страни.

1. Институционалната рамка на демократијата (политичкиот систем) не може да функционира или опстојува, освен ако не е поддржана од култура на демократија која ја делат сите граѓани. Во таква култура на демократија, граѓаните се посветени на почитување на владеењето на правото и човековите права и решавање на прашања од општ интерес во јавноста. Тие се убедени дека конфликтите мора да се решат мирно, и тие ја признаваат и почитуваат различноста во општеството. Граѓаните се подготвени да искажат свои мислења, како и да ги слушаат мислењата на другите. Тие се посветени на донесување одлуки засновани врз мнозинство гласови, како и на заштита на малцинствата и нивните права. Тие се подготвени да водат дијалог без разлика на културните поделби (види стр. 15). Институционалните структури на демократијата и културата на демократијата се „неразделиво меѓусебно зависни“ (стр. 15), што значи дека ниту една област не е самоодржлива ако не е поддржана од друга страна. Силата на културата на демократијата не зависи само од компетентни граѓани, туку и во колкава мерка се заеднички клучните елементи споменати погоре, наместо тие да се оспоруваат или побиваат. (види белешка 6).

2. Кога граѓаните учествуваат во дискусии и донесување одлуки, тие се среќаваат со други чијашто културолошка позадина е различна. Затоа, меѓукултурниот дијалог меѓу граѓаните е белег на културно разновидните демократски општества. Граѓаните кои се подготвени да водат дијалог без разлика на културните поделби се третираат едни со други како демократски еднакви. Меѓукултурниот дијалог треба да се вгради во култура на демократија, и обратно, демократска култура не може да напредува без меѓукултурен дијалог. Демократската култура и интеркултурниот дијалог се „неразделиво меѓусебно зависни“ (стр. 15), што го поврзуваат макро нивото на општеството со микро нивото на интеракција меѓу поединците. Оваа идеја е сумирана во логото на оваа веб-страница, Живеење во демократија (Living Democracy).

3. Компетентните граѓани се неопходен предуслов за демократска култура и интеркултурен дијалог, но само компетенциите не се доволни. Ефектот на политичките институции на макро ниво е клучен: „… во зависност од нивната конфигурација, институционалните уредувања можат да овозможат, канализираат, ограничуваат или спречуваат начини на кои граѓаните ги остваруваат своите демократски и интеркултурни компетенции.“ (Стр. 17) На пример, на граѓаните кои се способни и сакаат да учествуваат во донесувањето одлуки им е потребен пристап до нецензурирани медиумски информации и им се потребни канали преку кои можат да комуницираат едни со други и со креаторите на политики.

4. Постои втора група фактори на макро ниво што можат да создадат „системски форми на неповолност и дискриминација“ (стр. 18), така што граѓаните кои имаат еднакви нивоа на демократски и интеркултурни компетенции се соочуваат со нееднакви можности да ги искористат и да учествуваат во донесување одлуки. Социјалната нееднаквост може да се должи на нееднаква дистрибуција на приходот, достапно време, пристап до информациски или комуникациски мрежи и извори на енергија. Нееднаквата распределба на ресурсите во општествата е поврзана со економскиот систем (на пр. Нееднаква плата, невработеност, моќ на меѓународните претпријатија) и/или политичкиот систем. Поделбите меѓу привилегираните и загрозените групи може да предизвикаат проблеми како родова нееднаквост, сиромаштија, миграција, образование или контрола на моќта. „Систематската маргинализација и исклучување од демократските процеси и меѓукултурната размена“ (стр. 18) може да им овозможи на многу граѓани да учествуваат под еднакви услови, без оглед на нивото на компетентност, што резултира со „граѓанско исклучување и отуѓување“ (ibid.).

5. Ако не се разгледа соодветно, социјалната нееднаквост може да се сфати како неправедна и може да ја загрози демократската култура и легитимноста на институционалната рамка на демократијата. Затоа, во демократските заедници е клучно да се справиме со проблемите на социјална нееднаквост и исклучување за да се обезбеди „вистинска еднаквост на состојбата“ (ibid.) за сите граѓани. Оттаму, важно е да запаметиме дека дистрибутивната правда, или човековите и граѓанските права се историски достигнувања кои се постигнале во долг временски период, како што покажува борбата за универзално право на глас и права на жената низ цела Европа. Човековите права и демократското учество се развиваа во долг и сѐ уште тековен процес. Затоа заложбата на компетентните граѓани е пресудна за да се обезбеди сите членови на општеството, без оглед на нивниот социјален статус, да имаат признаеност и еднаква можност за учество.

6. Концепт на култура: „Секоја дадена култура може да се сфати како составена од три главни аспекти: материјалните ресурси што ги користат членовите на групата (на пр. алатки, храна, облека), социјално заеднички ресурси на групата (на пр. јазик, религија, правила на социјално однесување) и субјективните ресурси што ги користат одделните членови на групата (на пр. вредности, ставови, верувања и практики што членовите на групата обично ги користат како референтна рамка за да се сфати светот и сѐ во врска со него). Културата на групата е соединение формирано од сите три аспекти – се состои од мрежа на материјални, социјални и субјективни ресурси.“ (Стр. 19) Сепак, културолошките групи се внатрешно хетерогени. Културите и нормите се оспоруваат и се менуваат со текот на времето. Индивидуалните членови во една културна група прават избор за усвојување на одредени предмети од културолошките ресурси и отфрлање на други.

Секоја социјална група може да има своја карактеристична култура. Овие групи вклучуваат нации, етнички или религиозни групи, градови, населби, работни организации, професионални, ЛГБТ заедница, генерациски групи или групи со попреченост и семејства. Затоа, општествата се културно разновидни, поединци кои истовремено припаѓаат на различни социјални групи и учествуваат во различни, индивидуално уникатни констелации на култури. Во рамките на културната група, поединците се разликуваат во културолошката позиција, па затоа културолошките ресурси во рамките на културолошки групи се оспоруваат.

Во секоја ситуација во која луѓето комуницираат едни со други, тие може да согледаат разлики во културата кај другата личност или група, така што „секоја меѓучовечка ситуација е потенцијално интеркултурна ситуација“ (стр. 20). Затоа, нашата референтна рамка може да се префрли од индивидуата и од интерперсоналната кон интеркултурната, што значи дека другите ги перцепираме како членови на социјална група, а не како индивидуи. Ваквите интеркултурни ситуации може да се појават кога ќе сретнеме луѓе од различни земји или етнички групи, со различна вера, пол, сексуална ориентација или социјална класа, или забележуваме разлики во образованието. Меѓукултурниот дијалог има потенцијал да гради мостови помеѓу културолошките групи, под услов да се користи како „отворена размена на мислења, врз основа на взаемно разбирање и почитување, меѓу поединци или групи кои сметаат дека имаат различна културна припадност во однос на други. ‘”(Стр. 20 f.)

Меѓукултурниот дијалог е од најголема важност за зајакнување на социјалната кохезија во културолошки разновидните, демократски општества. Меѓутоа, ако културолошките групи се перцепираат едни со други како непријатели, на пример заради вооружен судир во минатото, или една културна група се смета дека ужива привилегии на штета на другата, меѓукултурниот дијалог може да се покаже како многу тежок и да бара високо ниво на интеркултурна компетентност, емпатија, лична сила и храброст (види стр. 21).

7. Концептот на компетентност и компетенции: (стр. 23 ff.) Во моделот на компетенции за демократска култура, концептот на компетенции (во множина) се однесува на „психолошките ресурси“ на поединецот – вредности, ставови, вештини, знаења и/или критичко разбирање. Можеме да ги замислиме овие ресурси како една голема кутија со голем број ментални и психолошки алатки. Компетентност (во еднина) се однесува на подготвеноста и способноста на лицето да ги искористи овие компетенции или алатки, како што е соодветно во дадена ситуација, или да се справи со некој проблем. Концептот на компетентност означува „динамичен процес“ (стр. 24) во кој лицето ги избира, активира, организира и координира психолошките ресурси (компетенции) во дадена ситуација и го следи и прилагодува распоредувањето на компетенциите во зависност од непредвидени услови. Компетенциите се користат во групи, а не одделно. Компетентноста и компетенциите се невидливи и достапни само преку теории и модели. Тие се видливи во однесувањето на една личност, т.е. она што некој го прави, мисли, кажува, или како некој комуницира со другите. Затоа, наставниците може да го проценат нивото на развој на компетенции на своите ученици со набудување на нивното однесување во демократски или меѓукултурни ситуации. Прирачникот за модел на компетенции за демократска култура опишува три примери за да се покаже како групите на компетенции се користат во одредени ситуации: меѓукултурен дијалог, застанување против говор на омраза и учество во политичка дебата (види стр. 24 f.)

8. За да се оспособат идните граѓани да учествуваат во култура на демократија на макро ниво, децата и младите треба да учат и да практикуваат компетенции за демократска култура и интеркултурен дијалог на микро нивото на општеството, во училишната заедница (види стр. 16) . Ова бара училиштето да ги усвои Образованието за демократско граѓанство и човекови права (ОДГ/ОЧП) како пристап во целото училиште, што значи предавање и учење за, преку и заради демократијата и човековите права – демократијата и човековите права овде се предмет на час („за“), педагошко упатство за целото училиште („преку“) и подготовка за учество преку практични искуство во училиште („заради“). За поцелосна слика за трите димензии на ОДГ/ОЧП, видете на https://www.living-democracy.com/mk/textbooks/volume-1/part-1/unit-3/chapter-1/. Наставниците и директорите треба да стекнат компетенции за демократска култура и да ги практикуваат во училиште за да бидат пример за нивните ученици. Разновидноста во општеството се огледува во училишната заедница и на часот, така што меѓучовечкиот дијалог меѓу наставниците и учениците, а и помеѓу учениците, секогаш ја вклучува димензијата на интеркултурен дијалог. Учењето за демократска култура нема да биде доволно за промена на целото општество на макро ниво на подобро, но без компетентни граѓани, тоа ќе биде невозможно.