Έλεγχος ή εμπιστοσύνη; Πώς να εξασφαλίσετε την πειθαρχία των μαθητών

«Αναρωτηθείτε: οι μαθητές συμπεριφέρονται διαφορετικά όταν δεν υπάρχει ενήλικας κοντά; Αν ναι, γιατί συμβαίνει αυτό;»

(Bäckman/Trafford, Δημοκρατική σχολική διοίκηση, εκδόσεις Συμβουλίου της Ευρώπης 2007, σελ. 66)

Αν απαντήσατε «ναι» σε αυτήν την ερώτηση, μπορεί να αντιμετωπίζετε πρόβλημα στον τρόπο διατήρησης της πειθαρχίας στο σχολείο.Οι μαθητές πρέπει να τηρούν τους σχολικούς κανόνες και να συμπεριφέρονται με σεβασμό ο ένας στον άλλο· διαφορετικά το σχολείο δεν μπορεί να λειτουργήσει και η ζωή στην σχολική κοινότητα μπορεί να δεχθεί σοβαρό πλήγμα. Αλλά ποια είναι η κατάλληλη λύση; Το να έχετε τους μαθητές υπό συνεχή έλεγχο και επιτήρηση δεν είναι ούτε εφικτό ούτε επιθυμητό, καθώς με τον τρόπο αυτό, το σχολείο θα δίδασκε στους μαθητές να υπακούν στους κανόνες μόνο αν είναι υπό παρακολούθηση. Θα χρειαστεί ένα ορισμένο μέτρο ελέγχου ώστε οι μαθητές να λάβουν σοβαρά υπόψη τους σχολικούς κανόνες, αλλά δεν θα λύσει τα προβλήματα της πειθαρχίας των μαθητών η μόνιμη επιτήρηση. (Βλέπε Επανεξετάζουμε την πειθαρχία και την τάξη από μια δημοκρατική οπτική, στο Εκπαιδευόμαστε και εκπαιδεύουμε για τη δημοκρατία; http://www.living-democracy.com/el/textbooks/volume-1/part-2/unit-1/chapter-2/lesson-5/)

Αν απαντήσατε «όχι» στην παραπάνω ερώτηση, ίσως συμφωνήσετε μαζί μας ότι ως διευθυντής του σχολείου, χρειάζεται να βασίζεστε στις στάσεις των μαθητών σας, καθώς η σχολική κοινότητα, όπως και κάθε άλλη, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την συγκατάθεση και τη δέσμευση των μαθητών. Όλες οι διαφορετικές ετερογενείς ομάδες στην κοινότητα – οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι (υπάλληλοι καθαριότητας, γραμματείς κλπ),και οι γονείς – ενδιαφέρονται, όπως κι εσείς, για την επιτυχία του σχολείου και συμβάλλουν στη σχολική επίδοση με τον ιδιαίτερο τρόπο τους, όπως κάνετε κι εσείς. Την ίδια στιγμή, ο καθένας έχει στο μυαλό του τα προσωπικά του/της συμφέροντα και ανάγκες. Δεν μπορείτε να ελέγξετε τις διάφορες ομάδες της σχολικής κοινότητας, αλλά μπορείτε να επηρεάσετε τη συμπεριφορά τους.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι μαθητές είναι αφενός υπεύθυνοι για την επιτυχία των εκπαιδευτικών και του διευθυντή του σχολείου τους και αφετέρου εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εσάς και το προσωπικό για την προσωπική τους ανάπτυξη και την ακαδημαϊκή τους επιτυχία. Επομένως, όλα τα μέλη στη σχολική κοινότητα βασίζονται το ένα στο άλλο. Είναι σημαντικό να ενημερώσετε γι’αυτό τους μαθητές και να τους εμπιστεύεστε αντί να τους εκφοβίζετε και να τους ελέγχετε. Οι μαθητές χρειάζεται να αναπτύξουν μία στάση κοινωνικής συνείδησης και ευθύνης –για να παίξουν το ρόλο τους όχι μόνο σε μία δημοκρατική σχολική κοινότητα, αλλά και σε μία δημοκρατική κοινωνία γενικά. Η κοινωνική συνείδηση περιλαμβάνει την αίσθηση του ανήκειν σε μία κοινότητα, καθώς και την αίσθηση του κοινωνικού καθήκοντος. Ευθύνη σημαίνει να αναλογιζόμαστε τις πράξεις μας και να λαμβάνουμε υπόψη τις επιπτώσεις των πράξεων αυτών στους άλλους. (Βλέπε Ικανότητες για Δημοκρατική Κουλτούρα, σελ. 12 f., 41 f.).

Αν το σχολείο σας επιτύχει την ενίσχυση αυτών των στάσεων στους μαθητές, τότε μπορείτε να είστε πολύ πιο σίγουροι ότι οι μαθητές σας θα ξέρουν πώς να συμπεριφέρονται «όταν δεν υπάρχει κάποιος ενήλικας κοντά».