Performanca akademike

Trajnim fizik – trainim mendor !?

Hulumtimet e fundit mbështesin supozimin se fëmijët dhe të rinjtë gëzojnë një varg përfitimesh sociale dhe akademike kur ata rregullisht përfshihen në aktivitete fizike të përshtatshme në aspektin zhvillimor.

Edhe pse performanca akademike është e ndikuar nga shumë faktorë, ka dëshmi thelbësore për ta lidhur atë me aktivitetin e rregullt fizik, në të paktën tri fusha të gjera:

• Funksionet kognitive (p.sh., kujtesa, vëmendja/përqendrimi, aftësia verbale, vlerësimi dhe shfrytëzimi i informacionit, aftësitë e zgjidhjes së problemit)
• Sjellja akademike dhe shkollimi (p.sh., sjellja në klasë, vijimi, pjesëmarrja në klasë, kryerja e detyrave të shtëpisë, përqendrimi në detyra)
• Arritja akademike (p.sh., notat në shkollë, rezultatet e testeve të standardizuara, vlerësimet zyrtare).

Pjesëmarrja në aktivitete fizike mund të rezultojë në përfitime afatshkurtra dhe afatgjata në performancën akademike. Hulumtimet tregojnë që fëmijët janë më të aftë të përqendrohen në punën e tyre në klasë menjëherë pas aktivitetit fizik, gjë që i bën ata të jenë më të përqendruar dhe më të vëmendshëm. Me kalimin e kohës, fëmijët që marrin pjesë rregullisht në aktivitete fizike tregojnë përmirësim në aftësitë dhe qëndrimet e tyre njohëse, jo vetëm në aftësitë themelore njohëse siç janë vëmendja dhe kujtesa, por edhe qëndrimet dhe besimet që ndikojnë në performancën akademike, siç janë motivimi, vetefikasiteti, kënaqësia dhe të nxënit e vetëdrejtuar. Studimet tregojnë se sa më aktivë të jenë fëmijët, aq më e mirë është performanca e tyre akademike për sa i përket shkrim-leximit dhe njehsimit. Prandaj, është e domosdoshme që politikat dhe rregulloret e shkollës të sigurojnë që të gjithë fëmijët të gëzojnë përfitimet e aktivitetit të rregullt fizik.

Sidoqoftë, realiteti i shkollës është një tregim tjetër dhe sugjeron që kërkimi, teoria dhe rekomandimet shpesh kanë pak ndikim në praktikat arsimore. Sistemet shkollore në të gjithë botën po përballen me ulje serioze të buxhetit. Kështu që, kur në shoqëritë e “fiksuara pas notave” bëhen zgjedhje midis investimit në prioritetet akademike dhe investimit në edukimin fizik, ky i dyti shpesh mbetet i munguar. Një raport në lidhje me një studim në mbarë botën mbi edukimin fizik në shkollë, bërë nga UNESCO në vitin 2013 tregon se përkundër përkushtimit zyrtar për edukimin fizik, qoftë përmes legjislacionit ose mbi bazën e praktikës së përgjithshme, një shërbim i tillë është larg që të sigurohet (http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002293/229335e.pdf).

Kështu, mungesa e ekuilibrit mes arritjeve akademike dhe mirëqenies fizike të të rinjve, jo vetëm që shkel të drejtat e tyre të njeriut dhe të fëmijës, por gjithashtu nuk është diçka e mençur në aspektin ekonomik. Dëshmitë kanë treguar që nivelet e shëndetit fizik tek të rinjtë kanë rënë për shkak të stileve të jetesës gjithnjë e më pasive dhe rritjes së niveleve të mbipeshës. Situata është më e keqe në disa vende, për shkak të koordinimit të pamjaftueshëm dhe/ose joadekuat shkollë-komunitet, mundësive të humbura për aktivitet fizik, çështjeve të edukimit fizik, duke përfshirë alokimin e pamjaftueshëm të kohës kurrikulare, statusit të lëndës dhe mësuesit, mungesës së burimeve (personeli mësimdhënës, objektet dhe pajisjet), etj. Brenda një ose dy dekadave, jo vetëm që brezi i ri vërtet do të vuajë, por edhe performanca ekonomike do të bie. Rritja e kostove në shpenzimet shëndetësore do t’i kundërvihet shumë shkurtimeve të shpenzimeve në politikat shkurtpamëse arsimore të sotme.

Pasi një shkollë ose një sistem arsimor kombëtar të ketë vendosur të angazhohet në përmirësimin e mirëqenies fizike të nxënësve të tyre, disa pyetje duhet të marrin përgjigje, përfshirë modalitetin më të përshtatshëm, intensitetin optimal dhe kohëzgjatjen e aktivitetit fizik në raport me moshën, gjininë dhe aftësitë akademike të nxënësve, si dhe kohën e aktivitetit fizik dhe/ose edukimit fizik në shkollë. Studimet kanë sugjeruar që përfitimet më të mëdha kognitive nga edukimi fizik rezultuan kur orët e edukimit fizik ishin planifikuar në fillim ose në mes të ditës së shkollës, e jo në fund të ditës. Kërkime të mëtejshme janë të nevojshme për t’iu përgjigjur plotësisht këtyre pyetjeve, por tashmë ka prova të mjaftueshme për të bërë thirrje për më shumë veprime dhe mundësi të rritura të aktivitetit fizik gjatë gjithë ditës së shkollës, për të gjithë nxënësit.

Siç e ka thënë qartë një neuroshkencëtar, nëse dëshironi që fëmijët të përshtaten intelektualisht: “Shkurtoni orën e matematikës për të kërcyer – ose ecni, kaloni, luani gjuajtje e kapje … teoria se çdo gjë që pompon zemrën do ta ngjallë edhe trurin!”
https://beta.theglobeandmail.com/news/national/education/how-physical-exercise-helps-to-get-students-intellectually-fit/article20284157/

Burimet e referencës

Bashkimi midis aktivitetit fizik të bazuar në shkollë, duke përfshirë edukimin fizik dhe performancës akademike. Departamenti i Shteteve të Bashkuara i qendrave të shërbimeve të shëndetit dhe njerëzve për kontrollin e sëmundjeve dhe qendra kombëtare për parandalimin e sëmundjeve kronike dhe divizioni i promovimit të shëndetit adoleshent dhe shkollor www.cdc.gov/HealthyYouth version i rishikuar – korrik 2010