Fleta e punës për nxënësit 5.2: Pyetje themelore që duhet të merren parasysh në projektimin institucional

Living Democracy » Textbooks » Pjesëmarrja në demokraci » Manuali për nxënësit » Fleta e punës për nxënësit 5.2: Pyetje themelore që duhet të merren parasysh në projektimin institucional

Kur hartoni një kuadër  rregullash, ju bëni disa zgjedhje bazë. Ju vendosni për  modelin e qeverisjes (vendimmarrjes) që preferoni dhe për pronarin e peshqëve që janë kapur. Ju mund të krijoni kombinime të ndryshme me këto forma bazë dhe të arrini në zgjidhje shumë të ndryshme.

Prona \ Qeverisja Hierarkia (autoritet shtetëror) Rrjeti bashkëpunëtorëve
Prona private
Prona publike

Seksionet e mëposhtme japin më shumë informacion për opsionet e ndryshme.

1. Zgjedhja e një modeli të qeverisjes

Agjenti kyç Shteti Rrjetet lokale
Konceptet kyç Pushteti dhe autoriteti Marrëdhëniet personale, komunikim dhe interesat e përbashkëta
Projekto parimet e kornizës Hierarkia (kokë poshtë) Partneriteti (në nivelin e syve)
Fuqitë

Paqja dhe Siguria

Ligjet e lejojnë qartësisht ose ndalojnë se si sillen njerëzit

Ligjet mund të zbatohen në se nuk thyen

Ekspertizë e lartë dhe fleksibilitet në zgjidhjen e problemeve dhe duke i shërbyer interesave të njerëzve

Liria për të improvizuar dhe reaguar shpejt

Dobësitë dhe rreziqet Rreziku i abuzimit me pushtetin Mungesa e fleksibilitetit Stimuj të dobët për iniciativen personale

“Lojtarët e vetos” mund të bllokojë vendimet

Rregullat janë të vështira për t’i zbatuar në qoftë se ata thyen

Kompensimi

Demokracia dhe të drejtat e njeriut

Sundimi i ligjit

Kontrollet dhe balancat në kushtetutë

Sanksione morale

Kultura e përgjegjësisë

2. Çështja e pronës: kush është pronari i peshkut të kapur?

Dy opsione themelore  dhe disa kritere për të menduar rreth:

Prona private Prona publike
Rregullat e pronësisë

Çdo peshkatar zotëron atë që kap

Ai mund ta përdorë peshkun e kapur si të dojë

Çdo peshkatar e dorëzon peshkun e kapur në një përfaqësues publik

Peshqit shpërndahen tek anëtarët e komunitetit

Stimulues për peshkatarët
Efekti në prodhim total të peshkut
Efekti në rezervat e peshkut

3. Pyetje të tjera për të marrë parasysh kur projektojmë  institucionet

  • A doni të përcaktoni një objektiv që duhet të arrihet?
  • Kush e ka fuqinë për të marrë vendime?
  • A doni mjete për të siguruar zbatimin e rregullave?
  • A ekziston rreziku i abuzimit me pushtetin?