Fleta e punës për nxënësit 8.2: Rregullat për debat

Rregullat e uljes

Kryetari ulet në krye të tavolinës. Të dy palët debatuese janë ulur përballë njëri-tjetrit. Audienca rri një distancë të afërt nga tabela dhe duhet të jetë në gjendje të shohë të dyja palët. Pra, nëse janë të  nevojshme vende shtesë për audiencën, ato duhet të organizohen në disa rreshta, por jo prapa palëve në debat.

Renditja e folësve

Shigjetat tregojnë rendin e folësve në raundin e parë të debatit. Në raundin e dytë, rendi i folësve është thjesht i kundërt, derisa të flasë folësi i parë për anën pohuese. Pastaj, një drejtues për anën mohuese ka fjalën e fundit; ekipi mund të zgjedhë një anëtar për të dhënë këtë deklaratë, por jo nga folësi i parë, pasi kjo do t’i japë atij dy minuta kohë më shumë për të folur dhe kjo do të ishte e padrejtë për palën tjetër.

Rregullat për debat

1. Folësi i parë për anën pohuese, i ulur pranë kryetarit, merr fjalën. Pastaj, siç tregohet nga shigjetat në diagram, folësi i parë për anën mohuese përgjigjet. Në këtë mënyrë, folësit për të dyja palët, marrin fjalën me radhë. Pasi flet folësi i fundit për anën negative, fillon raundi i dytë i debatit, këtë herë në kah të kundërt.
2. Pas ka folur folësi i parë për anën pozitive, një folës nga ekipi negativ (por jo kryetar i tyre i parë) ka fjalën e fundit.
3. Radha e folësve nuk duhet të ndryshohet.
4. Çdo folës ka një kohë maksimale prej një minute. Kryetari kontrollon kohën me kujdes. Ai jep shenjë, kur folësi ka 10 sekonda për të folur dhe, pas përfundimit të kohës, folësi duhet të ndalë. Koha e tepërt nuk mund t’i transferohet një tjetër folësi.
5. Ndërprerja e një folësi është e ndaluar.
6. Publiku nuk duhet të marrë pjesë në debat.
7. Pas debatit, audienca ka pesë minuta për të ndarë përshtypjet dhe mendimet. Pastaj, ata votojnë me ngritjen e duarve.
8. Në votim, numërohen votat Po dhe Jo. Shumica fiton votimin.

Këshilla për folësit e debatit

1. Me përjashtim të kryetarit të parë për anën pozitive, shpenzoni afërsisht gjysmën e parë të deklaratës suaj për të hedhur poshtë argumentin e anës tjetër dhe pastaj paraqisni një pikë të re.
2. (Për folësit e parë.) Shpallni lëvizjen tuaj – thoni vendimin që dëshironi të shihni.
3. Kur të përgatiteni për debat, në fillim skanoni idetë. Pastaj vendosni në cilën mënyrë doni të paraqitni pikët tuaja dhe caktojani ato një folësi. Filloni dhe përfundoni me një pikë të fortë dhe mbresëlënëse (shih Fletën e punës së  nxënësit  8.2).
4. Ju mund të përsëritni ose të ndryshoni një argument kyç për t’u “stërvitur në shtëpi”.
5. Folësit e fundit duhet përmbledhin argumentet e palës së tyre, duke theksuar tre ose katër pika. Çfarë duhet t’i mbetet në mend audiencës pas debatit? Nëse debati është rreth një vendimi që do të merret, bëjeni të qartë se cila është këkesa juaj për audiencën kur ata të votojnë pas debatit.
6. Flisni lirisht. Mos e lexoni deklaratën nga shënimet, por vendosni kontaktin me sy me kundërshtarët dhe me audiencën tuaj.
7. Trajtoni kundërshtarët me respekt. Asnjëherë mos fyeni një drejtues, por punoni për argumentet e tij.

Këshilla për audiencën (shih Fletën e punës së nxënësit 8.5)

1. Para debatit, përpiquni të parashikoni argumentet e të dy palëve, çfarë munden apo duhet të paraqesin. Kjo ju jep një kuadër referimi kur dëgjoni debatin.
2. Merrni shënime për argumentet e paraqitura nga të dyja anët, nëse është e mundur, në një fjali.
3. Lidhni argumentet me të kundërtat me vija ose shigjeta dhe bëni ndonjë koment. Cili argument ju bindi? (Hapat 2 dhe 3 mund të ndahet në mes të disa dëgjuesve.)
4. Shënoni cilat argumente ju bënë përshtypje të veantë.
5. Pas debatit, ndani rezultatet tuaja në grup. Votoni për propozimet e paraqitura nga dy palët.